Opowieści znad Wisły II

Wie pan, że wnuczka przyszła do mnie i spytała jak wygląda nieboszczyk? Bo chciała się przebrać na to święto. Ja nie wiem czy to dobre czy złe, że dzieci się przebierają, ja przeżyłam już tyle lat, że niczemu się nie dziwię. Wy macie teraz tyle różnych rzeczy, samochodów, wynalazków, ale czy żyje się przez to lepiej? Ja nie mam naprawdę pojęcia. Ale, że dzieci nie wiedzą jak wygląda nieboszczyk to chyba z jednej strony dobrze. Bo jak ja dorastałam to to był powszechny widok, wie pan, wojna była, ja pamiętam jak szłam do Karczewa przez lód bo Wisła jeszcze wtedy zamarzała i tam leżał ten trup Niemca. On był w mundurze na śniegu, ja nie wiem kto go zabił, czy nasi, czy jego koledzy. Ja uciekłam stamtąd szybko, żeby mnie nikt nie zauważył, bo to w końcu Niemiec był. Ale tę krew na śniegu to pamiętam. Wie pan, to że on nie żyje i tam leży to mnie nie dziwiło, ale że Niemiec. Nie, nie tylko dlatego, że wojna była. My mieliśmy tę śmierć na co dzień, oswojoną, nie tak jak teraz, że jej nie ma, tylko się groby odwiedza. Jak się szło na cmentarz, to pięknie było, jak się świece zapalały, a harcerze trzymali warty na grobach. Ale my śmierć mieliśmy na co dzień. Pyta pan dlaczego? No jak ktoś umierał, to przecież nie było tak, że go ktoś zabierał. On leżał w domu przez te dwa albo trzy dni i nigdy nie był sam. Bo jak się go już ubrało i umyło, to ktoś był cały czas w domu. Przychodzili wszyscy sąsiedzi i odmawiali modły. Przez dwie noce tak było, że się żegnało, tak było z moją babcią i dziadkiem. Cała wieś przyszła. Tylko był taki czas, że tu nie można było nigdzie zbić trumny, ja nie pamiętam dlaczego, mała była. Wtedy tatuś jechał i szukał, czasem daleko musieli jeździć, raz pamiętam, że trumnę znaleźli dopiero pod Kołybielą, a tam wozem źle się jechało, bo koleiny były takie inne. Raz to pod Grójec, wie pan? A potem po tych modłach to przychodził ksiądz i odprowadzał osobę i było pożegnanie. Pod kapliczką była ostatnia modlitwa i wtedy cała wieś przychodziła i osobę żegnała. Tego to już teraz nie ma i tego to mi szkoda. Ale jeszcze proboszcz na Mirkowie żegnał kogoś tak, nie tylko ten ze Słomczyna, jak parafię zmienili. Ale tego to już nie ma. Więc czy to lepiej czy gorzej, ja nie wiem. Po prostu zapalam świeczki na grobach. I cmentarz pięknie wygląda jak się te znicze palą. Proszę popatrzeć z góry, stanąć tam obok kościoła w Słomczynie i spojrzeć ze skarpy na Powiśle, to wtedy Pan zobaczy.

Nawet na zaduszki to się duchów nie bałam. Ale te ogniki to mnie wystraszyły, jak jechaliśmy na cmentarz tą drogą od Łęgu i Czernideł, co to teraz nikt nie jeździ. Tam na rozstajach to straszyło, tak wtedy mówiono, bo tam się ktoś utopił i krzyż stał. Ale ta kuzynka z Garwolina to naopowiadała, że to umetrzy. No to znaczy geometrzy, co miedze źle rozmierzyli i po śmierci błąkali się po polach by jeszcze raz je zmierzyć dobrze. Ja pamiętam jak mierzyli, jak grunty były scalane, choć to już wojna była. Ale przyjechał geometra z Warszawy i trzeba było podwodę posłać na stację kolejową do Jeziorny, bo przecież trzeba było go przywieźć do nas. I on kwaterę musiał dostać i opierunek jak mierzył. A inne duchy? No pod kaplicą hrabiów, tam gdzie ta niania, no ta od Potulickich.

„pozwalam sobie znów do Pana napisać (…) Pan szukał grobu Robaka, mnie od czasu, gdy się tu sprowadziliśmy intryguje grób Adeli Bussey. Pochowana jest w niewielkim i skromnym grobie po lewej stronie kaplicy Potulickich. Właściwie nic o niej nie wiem, same domysły i to co kiedyś było widoczne na matalowej tabliczce, teraz już całkiem zatartej. Mogę się pochwalić, że daaawno temu odmalowaliśmy tę tabliczkę na kilkanaście, a nawet może -dziesiąt lat przedłużając żywot tych skromnych informacji o nieznanej kobiecie. (Po odmalowaniu gałązka wyszła nieco niezgrabnie, może ktos zwrócił na to uwagę )Wtedy grób był kompletnie zaniedbany, a my, naszą paczką chodziliśmy tam powodowani chyba jakimiś romantycznymi wyobrażeniami. Moja babcia twierdziła, że w taki sposób pochowana kobieta mogła być np. guwernantką. Niestety nie pamiętam na 100% całego tekstu. Brzmiał on prawdopodobnie tak: Adela Bussey, ur. w Montbovon w Szwajcarii, zm. w Oborach w 1924 (i tu nie jestem pewna roku…). Prosi o Zdrowaś Maria. Ponieważ ktoś zrobił nową tabliczkę, ale tylko z imieniem i nazwiskiem, dopisałam dlugopisem na starej informacje, które pamiętałam, może ktoś skoryguje…”

A na cmentarzu to w ogóle nie straszy, ale duchy były tam zawsze. To nasi zmarli, jeśli stanąć w nocy pośród zapalonych zniczy, to poczuje się ich obecność. Bo po wszystkich świętych jest dzień zaduszny, za duchy, rozumie Pan?

Może ci się także spodobać...