Ponad cztery lata temu na forum www.konstancin.com Paweł Komosa zwrócił uwagę na obecność w Konstancinie Bronisława Malinowskiego. Odwołał się wtedy do ilustracji ze zbiorów “Polony”. Wiadomość ta przeszła bez echa. A szkoda… Przypominam ten fakt w 110 rocznicę pobytu w Konstancinie Bronisława Malinowskiego światowej sławy socjologa i antropologa.
Bronisław Kasper Malinowski przyszedł na świat 7 kwietnia 1884 r. w Krakowie. Urodził się w monarchii austro-węgierskiej, został obywatelem polskim w 1920 r., poddanym brytyjskim w 1931 r., a przed śmiercią, w 1942 r., myślał o przyjęciu obywatelstwa amerykańskiego. Nie wiadomo, czy w ogóle ukończył szkołę podstawową. Na pewno pobierał nauki w domu. Gimnazjum ukończył eksternistycznie. Maturę zdał z wyróżnieniem. W 1902 r. zapisał się na Wydział Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego (1902-1906). W 1908 r. otrzymał tytuł doktora filozofii (za pracę „O ekonomii myślenia”). Od 1910 r. do 1913 r. uczył się w londyńskiej School of Economics, w której doktoryzował się w 1916 r. Większość swojego życia spędził w Melanezji, Australii i Oceanii. Po raz pierwszy wyjechał do Australii i Oceanii w 1914 r. Przebywał tam z przerwami przez sześć lat. W 1927 r. uzyskał profesurę na Uniwersytecie Londyńskim oraz objął pierwszą na tej uczelni Katedrę Antropologii. Opublikował m.in. w 1922 r. “Argonauci zachodniego Pacyfiku”, a w 1929 r. najważniejsze dzieło swojego życia „Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji”. Tym samym stworzył podstawy współczesnej brytyjskiej antropologii społecznej.
Bronisław Malinowski, Konstancin 1907 r.
Był chorowitym dzieckiem. Wiele miesięcy spędzał z matką we wsi Ponice koło Rabki. Być może z tego też powodu zawitał z matką do Konstancina w 1907 r. Ojciec jego jedenaście lat wcześniej zmarł. Józefa z domu Łącka (1848-1918) została zaproszona wraz z synem przez swojego brata Bronisława Lucjana (1847-1908), żeby razem spędzili w Konstancinie wakacje. Jak się później okazało były to ostatnie wakacje jej syna na ziemi ojczystej. Rok później, po otrzymaniu doktoratu wyjechał za granicę. Józefa także już nie spotkała się ze swoim bratem. Rok później umarł.
Józefa z Łąckich Malinowska, Konstancin 1907 r.
Bronisław Łącki, wujek Bronisława Malinowskiego, Konstancin 1907 r.
Ale na tym nie koniec ciekawostek konstancińskich związanych z tą rodziną ze zbiorów “Polony”. Zachowały się jeszcze dwa interesujące zdjęcia.
Jesteśmy znów w Konstancinie. Tylko dwa lata później. Jest rok 1909.
Na pierwszym zdjęciu widzimy Eugenię Łucję Wolff z domu Zdzienicką (1835-1912) wdowę po Emanuelu (1827-1930) i jej córkę Józefinę Eugenię z domu Wolff (1862-1930) wdowę po Bronisławie Łąckim (1847-1908). Towarzyszą im panowie Lewicki, Józef Marchwicki, Zdzisław Marchwicki.
Siedzą (od lewej): Eugenia Wolff, Józef Marchwicki, Józefina Łącka. Stoją (od lewej): Lewicki, Zdzisław Marchwicki. Konstancin 1909 r.
Warto zatrzymać się nad postacią Zdzisława Marchwickiego. Urodził się on 29 stycznia 1841 r. w Międzylesiu. Studiował prawo w Bonn i Heidelbergu. Był naczelnikiem cywilnym powiatu ostrołęckiego i komisarzem rządowym województwa płockiego w powstaniu styczniowym. Został aresztowany w listopadzie 1863 r. i uwięziony przez władze carskie w więzieniu w Płocku. Po dwóch miesiącach został wypuszczony i udał się na emigrację (Drezno, Paryż), gdzie studiował ekonomię. W 1867 r. osiedlił się w Krakowie, dwa lata później we Lwowie. Tu został wicedyrektorem Banku Krajowego, następnie dyrektorem Banku Kredytowego. W latach 1886–1899 zasiadał w lwowskiej Radzie Miejskiej, był wiceprezydentem Lwowa (1889-1895), posłem do Sejmu Krajowego Galicji (1889-1901). Po upadku Banku Kredytowego przeniósł się do Warszawy. Zmarł tu 24 sierpnia 1912 r.
Zdzisław Marchwicki, Konstancin 1909 r.
Nie mniej ciekawe jest drugie zdjęcie.
Od lewej siedzą: Augusta Hee, Eugenia Wolff, Józefina Łącka. Stoją: Stanisław Brzeziński i Maria Łącka siostra Eugenii Łąckiej żony Stanisława Brzezińskiego. Konstancin 1909 r.
Kim jest mężczyzna z tego zdjęcia?
Stanisław Jan Nepomucen Brzeziński urodził się 7 marca 1871 r. Był synem mecenasa Kazimierza Brzezińskiego (1824-1876) i Walentyny z Suchorzewskich (1831-1924). Ukończył w Warszawie III Gimnazjum Filologiczne i Szkołę Realną. Studiował na Wydziale Mechanicznym Politechniki Ryskiej (1890-1900). Był członkiem Korporacji Akademickiej “Welecja”. Inżynier, technolog, przemysłowiec, był przedstawicielem Towarzystwa Udziałowego Fabryk Wyrobów Metalowych “Rohn-Zieliński i Spółka” w Petersburgu. Po Adamie Zamojskim w maju 1924 r. został prezesem Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych (dyrektorem warszawskiej „Zachęty”). Funkcję sprawował do 1939 r. Zmarł w Milanówku 30 czerwca 1950 r. Stanisław Brzeziński przez babkę Filipinę Szymanowską był spowinowacony z Adamem Mickiewiczem.
Przybywających do Zachęty witał na podeście półpiętra marmurowych schodów “Gladiator” Piusa Welońskiego, zaś na podeście I piętra dyrektor Brzeziński. Zawsze w żakiecie, z perłą w krawacie, wyświeżony, świecący łysiną, był postacią nieodłącznie związaną z salonami Zachęty. Jego reprezentacyjna rola znajdowała swe pole popisu na wernisażach, kiedy oprowadzał po wystawie korpus dyplomatyczny, udzielając wyjaśnień w języku francuskim.
Warszawa, czerwiec 1931 r. Wystawa jubileuszowa z okazji setnej rocznicy urodzin Wojciecha Gersona w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych. W tle obraz Wojciecha Gersona “Wiano królewny (Powrót jeńców polskich z niewoli litewskiej)” z 1894 r. Widoczny w środku Stanisław Brzeziński, stojący pomiędzy Marią Gerson Dąbrowską i Jadwigą Gerson Bobińską (córkami malarza). Zdjęcie ze zb. NAC
Zdzisław Marchwicki i Stanisław Brzeziński pochowani są w Warszawie w grobowcach rodzinnych na Cmentarzu Powązkowskim (pierwszy w kw. 22, drugi w kw. A). Bronisław Malinowski pochowany jest w New Haven w Stanach Zjednoczonych. Zdjęcia: sejm-wielki.pl/s/cmentarze, mojecmentarze.blogspot.com, newenglandfolklore.blogspot.com
Historyk wojskowości i starożytności, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Wieloletni pracownik wydawnictw książkowych (m. in. kierownik redakcji historii działu encyklopedii i słowników PWN), prasowych, ostatnio pracownik naukowy Wojskowego Biura Badań Historycznych, w latach 1981-89 redaktor, wydawca, wykładowca i aktywny działacz podziemia solidarnościowego. Od ćwierć wieku mieszkaniec Skolimowa, prowadzący Konstanciński Klub Historyczny.
