Cóż, jak wspomniałem w którymś z komentarzy, w roku 1989 mnie tu nie było. Działałem w zupełnie innym miejscu, zresztą też pod Warszawą.
Oczywiście nie znaczy to, że nic o tym terenie nie wiedziałem. W okresie 1982-1988 działałem w strukturach podziemnych obejmujących te okolice: Komitecie Porozumienia Międzyzakładowego “Solidarność” i Mazowieckiej Konfederacji Solidarności. Wtedy też drogi Anny Rajner i moje się spotkały. Pani Ania prowadziła w swoim mieszkaniu punkt kolportażu prasy i książek drugiego obiegu. Bywałem tam…
Może warto przypomnieć tę postać.
Pani Ania urodziła się 28 sierpnia 1934 r. w majątku Sumin w powiecie Lipno (Kujawy). Była jedynym dzieckiem Henryka Antoniego Rajnera (1908-1940) i Ewy z domu Prądzyńskiej (1910-1983). W związku z tym, że ojciec służył w wojsku (ukończył Szkołę Podchorążych Artylerii w Toruniu – promocja 15 sierpnia 1930 r.) zmieniali miejsce zamieszkania. Początkowo mieszkała w Poznaniu (ojciec ppor. służył w 7 Pułku Artylerii Ciężkiej), następnie w Tarnopolu (ojciec por. art. służył w 54 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych i był dowódcą plutonu artylerii piechoty).
Stocer, 27.05.1977 r. Anna Rajner siedzi pierwsza od prawej. Zdjęcie ze zbiorów Grażyny i Piotra Wysiadeckich
W czasie okupacji przebywała w Tarnopolu i w Dolinie koło Stryja, następnie przedostała się z matką do Warszawy. Mieszkały na Saskiej Kępie. We wrześniu 1944 r. została wywieziona na roboty przymusowe do Niemiec (fabryka tekstylna w Emsdetten). Po wyzwoleniu mieszkała w Belgii i Irlandii. Wróciła do kraju w 1947 r. i osiadła z matką w Bydgoszczy. Tu zaangażowała się w działalność w harcerstwie, a po jego likwidacji w 1950 r. i stworzeniu Organizacji Harcerskiej ZMP zajęła się pracą harcerską poza oficjalnymi strukturami (była członkiem nielegalnej organizacji “Rodzinka Paka” w Bydgoszczy). 21 listopada 1951 r. została aresztowana i osadzona w areszcie śledczym w Bydgoszczy (sprawa ewidencyjno-obserwacyjna kryptonim “Niepoprawna”). W procesie przed Wojskowym Sądem Rejonowym postawiono jej zarzut próby obalenia ustroju Polski Ludowej. Została skazana na cztery lata pozbawienia wolności. Przebywała w więzieniu w Fordonie, a następnie w Bojanowie. Na mocy amnestii jej karę skrócono do dwóch lat. W 1953 r. wróciła do Bydgoszczy. Uczyła się w liceum plastycznym. W 1956 r. przeniosła się do Warszawy. Tu ukończyła szkołę pielęgniarską i Studium Nauczycielskie Wyższych Szkół Medycznych.
Stocer, 10.06.1980 r. Anna Rajner stoi czwarta od lewej strony. Zdjęcie ze zbiorów Grażyny i Piotra Wysiadeckich
W zawodzie pracowała do końca 1990 r. – najpierw kolejno w dwóch zakładach przeciwgruźliczych (Dziekanów Leśny i Rudka koło Mińska Mazowieckiego), a od 1973 r. do 1990 r. w Stołecznym Centrum Rehabilitacji (StoCeR) w Konstancinie jako przełożona pielęgniarek. Tu od 1980 r. działała w “Solidarności”, a później w podziemiu. Od 1989 r. zaangażowała się w reaktywowanie „Solidarności” w Konstancinie (była delegatem Komisji Zakładowej do Regionu). Natychmiast po powstaniu Komitetu Obywatelskiego włączyła się w jego prace. 4 czerwca 1889 r. zasiadała w Komisji Wyborczej w Klarysewie.
Stocer, 30.06.1994 r. Anna Rajner siedzi w kapeluszu. Po jej lewej stronie siedzi Barbara Matys Wysiadecka, członkini Kobiecych Patroli Minerskich Kedywu Okręgu AK Warszawa, aktywna uczestniczka Powstania Warszawskiego, brała udział w ataku na „Pastę”. Zdjęcie ze zbiorów Grażyny i Piotra Wysiadeckich
W latach 1990–1994 była radną w Warszawie. Od 1998 r. pochłonęła ją praca w Fundacji SYNAPSIS, działającej na rzecz dzieci i dorosłych z autyzmem. Została odznaczona Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Warto dodać, że ciotką Anny Rajner była Jadwiga Pate.
Historyk wojskowości i starożytności, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Wieloletni pracownik wydawnictw książkowych (m. in. kierownik redakcji historii działu encyklopedii i słowników PWN), prasowych, ostatnio pracownik naukowy Wojskowego Biura Badań Historycznych, w latach 1981-89 redaktor, wydawca, wykładowca i aktywny działacz podziemia solidarnościowego. Od ćwierć wieku mieszkaniec Skolimowa, prowadzący Konstanciński Klub Historyczny.
