Powstaniec styczniowy w Konstancinie – 1909

22 stycznia 1863 r. Komitet Centralny Narodowy wydał Manifest ogłaszający powstanie i powołujący Tymczasowy Rząd Narodowy.

Nikczemny rząd najezdniczy rozwścieklony oporem męczonej przezeń ofiary postanowił zadać jej cios stanowczy – porwać kilkadziesiąt tysięcy najdzielniejszych, najgorliwszych jej obrońców, oblec w nienawistny mundur moskiewski i pognać tysiące mil na wieczną nędzę i zatracenie. Młodzież polska poprzysięgła sobie >zrzucić przeklęte jarzmo lub zginąć<. Za nią więc narodzie polski, za nią! Po straszliwej hańbie niewoli, po niepojętych męczarniach ucisku, Centralny Narodowy Komitet, obecnie jedyny legalny Rząd Twój Narodowy, wzywa cię na pole walki już ostatniej, na pole chwały zwycięstwa, które Ci da i przez imię Boga na niebie dać poprzysięga“.

Chciałbym z tej okazji przypomnieć jedno ze zdjęć wykonane 46 lat później. 

Rok 1909. Konstancin. Weranda willi państwa Lewickich. Towarzystwo pozuje przy grze, zapewne w wista. Za stolikiem siedzą  od lewej: Eugenia Wolff, Józef Marchwicki i Józefina Łącka. Czwarty gracz pan Lewicki odszedł od stolika, żeby pozować do fotografii wykonanej prawdopodobnie przez Stanisława Brzezińskiego (od 1924 r. prezesa Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych – dyrektora warszawskiej „Zachęty”). Grze przygląda się mężczyzna w podeszłym wieku z brodą.  I jest to nietuzinkowa postać.

Zdzisław Marchwicki urodził się 29 stycznia 1841 r. w Międzylesiu. Studiował prawo w Bonn i Heidelbergu. Od 4 maja do 4 października 1863 r. pełnił funkcję naczelnika cywilnego powiatu ostrołęckiego, przygotowując szerszy udział chłopów w powstaniu. Związany z >czerwonymi< komisarz wojewódzki, zwierzchnik Marchwickiego, Zbigniew Chądzyński ocenił pozytywnie jego energię i dobre chęci. Wkrótce jednak Marchwicki uległ wpływowi >białych< i dał się wykorzystać przez nich dla odsunięcia Chądzyńskiego ze stanowiska. 4 października 1863 r. przejął jego funkcje jako komisarz pełnomocny województwa płockiego (ps. L. Dembiński). Przystąpił do przebudowy organizacji powstańczej w Płockiem, ale już bez  udziału w powstaniu ludności wiejskiej. Aresztowany w połowie listopada 1863 r. został uwięziony przez władze carskie w więzieniu w Płocku. Po dwóch miesiącach >dzięki różnym zabiegom< ziemian został wypuszczony i udał się na emigrację (Drezno, Paryż), gdzie studiował ekonomię. W 1867 r. osiedlił się w Krakowie, dwa lata później we Lwowie. Tu został wicedyrektorem Banku Krajowego, następnie dyrektorem Banku Kredytowego. W latach 1886–1899 zasiadał w lwowskiej Radzie Miejskiej, był wiceprezydentem Lwowa (1889-1895), posłem do Sejmu Krajowego Galicji (1889-1901). Po upadku Banku Kredytowego przeniósł się do Warszawy. Zmarł tu 24 sierpnia 1912 r.

Zapewne nie wiedział, że w pobliżu w Cieciszewie i Słomczynie znajdują się gróby współtowarzyszy walk z 1863 r. 

Może ci się także spodobać...