Niemcy i Polacy nad Wisłą (1)

Przyznam, iż nie poruszałbym powyższej tematyki, bo wydaje mi się ona stosunkowo dobrze znana i opracowania, w szczególności jeśli chodzi o lewobrzeżną część Urzecza. Jednakże działalność mieszkańców podwilanowskich wsi sprawiła, iż potomkowie olęderskich kolonistów kojarzą się niektórym z hitlerowskimi zbrodniarzami. Jest to równie niesłuszne jak dodawanie przymiotnika „polski” do określenia „obóz koncentracyjny”, czy rozciąganie antysemickich…

Czytaj więcej

Represje i mordy na żydowskiej społeczności Konstancina-Jeziorny 1939-1945

Z okazji kolejnej rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim Paweł opublikował dwa artykuły – jeden o Konstancinku, drugi zaś to lista nazwisk Żydów z Jeziorny, którzy zginęli podczas holocaustu. Listę opublikowaną przez Pawła chciałbym uzupełnić o konkretne sytuacje, obrazujące skalę represji jakiej była poddawana lokalna ludność żydowska. Po wybuchu II wojny część Żydow uciekła do…

Czytaj więcej

Shoah mieszkańców Jeziorny i Skolimowa-Konstancina

Przedwojenna Jeziorna Królewska i Konstancinek były zarówno miejscem zamieszkania jak i siedzibą wielu sklepików i drobnych warsztatów rzemieślniczych prowadzonych w dużej mierze przez Żydów, Gdy w roku 1939 przeprowadzono spis powszechny w gminie Jeziorna, odnotowano 655 Żydów zamieszkujących gminę Jeziorna. Rok po wybuchu wojny utworzono w Jeziornie getto, w którym zgromadzono wszystkich jeziorańskich Żydów. 25…

Czytaj więcej

W Konstancinku

Zamieszczona swego czasu na jednym z portalowych profili mapa zawierająca wieś o nazwie Konstancinek wprawiła wiele osób w niemałe zakłopotanie. Nazwa ta została całkowicie wyparta z ludzkiej pamięci, do tego stopnia, iż niektórzy kwestionowali poprawność dokumentu. Tymczasem funkcjonowała ona w pierwszej połowie XX wieku wręcz oficjalnie, pojawiając się nie tylko w oficjalnych gminnych dokumentach, lecz…

Czytaj więcej

Zagłada Zieleńca

Kępa Świderska, olęderska wieś w dobrach otwockich, położona na wiślanej wyspie, w pierwszej ćwierci XIX wieku zaczęła wędrować ku lewemu brzegowi. W latach dwudziestych jej część znalazła się nieopodal prawego brzegu i sypanych tam wałów, w latach trzydziestych ówczesne mapy ukazują ją jako przyrastającą do stałego lądu, co przypieczętowała powódź około roku 1844. Wieś znalazła…

Czytaj więcej

Kępa Świderska

W swym ostatnim artykule opublikowanym na naszym portalu, traktującym o mapie Wilhelma Kolberga, Witold Rawski napisał, iż „na wschód od wsi Gassy widać łachę na której stoi sześć budynków. Wcześniej była to wyraźnie wyspa…”. Na zamieszczonym fragmencie mapy nie noszą one żadnej nazwy, choć w miejscu tym znajdowała się wówczas cała wieś. Choć na potrzeby…

Czytaj więcej

Kępa Zawadowska

Ktokolwiek interesował się dziejami olędrów w tych stronach praktycznie od razu natrafiał na informacje o Kępie Zawadowskiej. Pozornie wiemy o niej najwięcej, znamy jej historię począwszy od założenia wsi do końca historii potomków olęderskich osadników, tym bardziej tragicznej, iż piętno na niej odcisnął hitlerowski nacjonalizm. Historia wydarzeń II Wojny Światowej i okrucieństw jakich dopuścili się…

Czytaj więcej

Karczmarze z Kępy Oborskiej

Zawód karczmarza rzadko bywał łatwy i przyjemny, również w opisywanej niedawno karczmie na Kępie Oborskiej. W tym przypadku dodatkowa trudność polegała na tym, iż usiłując skorzystać z klienteli flisackiej karczmę ustawiano nad brzegiem Wisły, co sprawiało iż wielokrotnie była zatapiana i zalewana podczas powodzi. W ciągu pierwszych kilkunastu istnienia odbudowywano ją cztery razy, za każdym…

Czytaj więcej

Karczma na Kępie Oborskiej

W kontrakcie zawartym w roku 1773 z kolonistami olęderskimi osiedlającymi się na wyspie zwanej wówczas Kępą Chabdzińską wskazano, iż dwie morgi ziemi na terenie kolonii wydzielone zostaną na karczmę, w której karczmarzem miała być osoba spoza grupy kolonistów. Powyższe wiązało się ze wspominanym już kilkakrotnie przymusem propinacyjnym, polegającym na konieczności zakupu piw warzonych na terenie…

Czytaj więcej

Kępa Oborska

Ostatnie lata Rzeczpospolitej są okresem przesuwania się kolonizacji olęderskiej na południe Mazowsza, w tym czasie zakładane są liczne wsie począwszy od Płocka aż po Nowy Dwór Mazowiecki. Osadnictwo w Troszynie w roku 1759 oraz Kazuniu w roku 1764 rozpoczęło tę falę osadnictwa wzdłuż Wisły na Mazowszu. Około roku 1771 olędrzy przemieszczający się Wisłą minęli Warszawę….

Czytaj więcej

O pochodzeniu Urzeczan

Łurzycoki modre nie dają o sobie zapomnieć. To, co jeszcze pięć lat temu wydawało się niemożliwe, stało się faktem. Urzecze odrodziło się i na trwałe wpisało w tutejszy krajobraz, gdy potomkowie mieszkańców podwarszawskiego Powiśla przypomnieli sobie o swoich korzeniach. W Wilanowie mamy ulicę Olęderską, przeprawa w Górze Kalwarii zyskała oficjalne miano Mostu Nadwiślańskiego Urzecza. Nie…

Czytaj więcej

Piwowar z Bielawy

Prima Aprilis już minął, więc dzisiejszy wpis na poważnie, choć w nieco żartobliwym tonie. W okolicy nie ma już browarów, piwo Konstancin od trzech lat produkowane jest w zupełnie innym regionie kraju, a browar Obory przestał funkcjonować. Jego istnienie przywoływane jest dość często, bowiem wzmiankowany był w XVIII wieku jako miejsce, gdzie Hieronim Wielopolski rozpoczął…

Czytaj więcej

Churching na Urzeczu

Kilka lat temu dostrzegłem po raz pierwszy zaimplementowane na grunt polski zjawisko churchingu. Za tym terminem przeniesionym z języka angielskiego kryje się swoista turystyka kościelna, polegająca na uczęszczaniu co niedzielę do innej parafii, czasem by wysłuchać kazania księdza, zbliżonego świadopoglądem do wiernego. Niedawna lektura książki Katarzyny Surmiak-Dowmańskiej “Ku Klux Klan. Tu mieszka miłość” przyniosła informację,…

Czytaj więcej

Groble oborskie

Mróz ustąpił, okoliczne chodniki, ulice i łąki opanowały roztopy. Poziom wody w Jeziorce wzrośnie, wyschnięte Łęgi Oborskie znowu znajdą się pod wodą, a bagnisty teren stanie się trudno dostępny dla myśliwych i ornitologów. Lecz nie tylko oni znajdą w tym niegościnnym lesie położonym nieopodal oborskiego dworu ciekawostki warte zobaczenia. Pośród grzęzawisk znajdują się bowiem nadal…

Czytaj więcej

Niemcy we wsi (4)

W roku 1843 zbudowano drewniany kościół w Starej Iwicznej, dotąd wszystkie sakramenty odbywały się w kościele rzymskokatolickim w Piasecznie. Podyktowane to de facto było wspomnianym wymogiem prowadzenia przez księży katolickich urzędowych metryk, co wynikało z konkordatu. Wpis dotyczący chrztu, zgonu czy ślubu stanowił jednocześnie urzędowe stwierdzenie tego faktu. Uroczystości stricte ewangelickie odbywały się w bethausach…

Czytaj więcej