Historia willi „Jezioranka” Są w Konstancinie dwie wille do których jestem szczególnie przywiązany, bo w obu przez krótki okres toczyło się życie mojej rodziny. Te wille to „Jezioranka” przy ulicy Kraszewskiego 8 i 8a oraz „Sanssouci” przy ulicy Wierzejewskiego 12G. Przez długi czas historia tych domów zamykała się dla mnie tylko w rodzinnych zdjęciach oraz…
Podsyła mi ostatnio dr Włodzimierz Bagieński rozmaite dokumenty dotyczące Żydów z Jeziorny, znalezione przez niego w aktach piaseczyńskiego magistratu, do których nie dotarliśmy podczas zbierania materiałów do naszej książki „Sztetl Jeziorna”. Przez rok od jej wydania zgromadziliśmy ich zresztą już całkiem sporo, co w przyszłości mamy nadzieję pozwoli nam uzupełnić zgromadzone informacje o tutejszej społeczności….
Jak wyobrazić sobie co bezpowrotnie utraciliśmy, jak kiedyś wyglądała Jeziorna, będąca handlowym zapleczem Konstancina, pełna żydowskich sklepów i sklepików? Nieważne co napiszemy i tak trudno uwierzyć, iż w rejonie, gdzie obecnie jest ledwie kilka sklepików spożywczych i nieco większych marketów, w międzywojniu było takich sklepików 22… Prócz nich należałoby policzyć wszystkich drobnych rzemieślników, szewców, krawców,…
Dobiega końca spis powszechny. Tym razem spotyka się on z mieszanymi reakcjami z różnych powodów, których nie będziemy tu analizować. Po latach stanie się obiektem badań historyków patrzących nań bez emocji, podobnie jak my obecnie możemy z dystansem spojrzeć na wyniki spisu przeprowadzonego w 1921 roku w odrodzonej II Rzeczpospolitej. Wówczas były one wyczekiwane, bowiem…
Za co piją Łurzycoki? Za pszenicę i buroki A my ni mumy za co… Ta wpadająca w ucho przyśpiewka, prócz oddania narzekań mieszkańca górnych pól, iż na zalewowym nadwiślu wszystko samo rośnie, przyczyniając się do bogactwa jego mieszkańców, w przeciwieństwie do upraw na skarpie wiślanej, niesie w sobie także przekaz o rolnictwie na Urzeczu. A…
Odwiedzając niedawno Tykocin odkryłem, iż w XIX wieku przybyli tam wyznawcy cudownego cadyka z Góry Kalwarii. Różnili się mocno od tamtejszych Żydów, nawet tych ortodoksyjnych. Nie modlili się wespół z innymi w wielkiej synagodze, wzniesionej jeszcze w XVI wieku. Nieopodal niej mieli swój własny sztibl, czyli chasydzkie pomieszczenie modlitewne. Drewniany skromny budynek, w którym się…
W tym roku mija 10 lat od pierwszego Flis Festiwalu w Gassach, na którym spotkali się pasjonaci pływania po Wiśle. Miałem również przyjemność wspierać organizację tego pamiętnego wydarzenia i przedstawić zebranym na ostrodze w Gassach prezentację multimedialną pt. „Nad Wisłą”. Wówczas na tamie dojazdowej spotkała się garstka wodniaków, ale z biegiem lat flis się rozwijał….
Trudno dziś pojąć fenomen cadyka z Ger, na którego dwór przy ulicy Pijarskiej przybywały tysiące Żydów, chcących modlić się ze świętym mężem lub szukając jego porady. O mistycznej dynastii poczytać można było niedawno w artykule Piotra Rytki o Cadykowym Miasteczku. Obecność cadyka w Górze Kalwarii wywierała także znaczny wpływ na Żydów zamieszkujących nadwiślańskie Urzecze. Jeszcze przed…
80 lat temu, w dniach 25-26 luty 1941 roku, Niemcy deportowali Żydów z Góry Kalwarii do Warszawy. Do utworzonego rok wcześniej górskokalwaryjskiego getta hitlerowcy przetransportowali około 400 Żydów z Pabianic, Łodzi, Aleksandrowa Łódzkiego, Sierpca, Suwałk, Włocławka i Kalisza oraz około 300 Żydów z okolicznych miejscowości. W getcie znaleźli się także mieszkańcy Góry Kalwarii nazywanej w…
Obecności żydowskiej ludności na terenach wiejskich nadwiślańskiego Urzecza w swej znakomitej publikacji Ł. M. Stanaszek poświęcił ledwie trzy strony, zaznaczając iż Żydzi osiedlali się na nich rzadko, choć stale obecni byli w życiu tutejszej ludności, a na Urzeczu istniał silne ośrodki osadnictwa, takie jak Karczew, Góra Kalwaria czy Sobienie-Jeziory. Warto powyższe rozwinąć, bowiem o ile…
W Górze Kalwarii przy Pijarskiej 10 znajduje się dawny Dwór Cadyka (Dwór Alterów) oraz Dom Modlitwy Chasydów z Ger, który stanowił ruch religijny pod przywództwem cadyka. Dynastię cadyków z Góry Kalwarii zapoczątkował Icchak Meir Rothenberg Alter (1799-1866), który był uczniem największych ówczesnych cadyków, m.in. Izraela Hapsteina z Kozienic, Symchy Bunema z Przysuchy oraz Menachema Mendla…
Nie zdajemy sobie nawet sprawy jak wielką potęgą był niegdyś spław wiślany. Począwszy od średniowiecza Wisłą do Gdańska płynęły olej, miód, wosk, potaż i drzewo. Spławiano belki, z których budowano maszty okrętów płynących do Nowego Świata, wywożono popiół i oczywiście zboże. W tym ostatnim miało znaczny udział również Urzecze, z którego spławiano je do Gdańska….
Jak niektórzy wiedzą, od kilku lat badam dzieje olędrów na Urzeczu. Na portalu po wybraniu tagu Olędrzy można przeczytać szereg tekstów na ich temat, w Roczniku Nadwiślańskiego Urzecza pojawił się duży artykuł na temat ich historii i tutejszej społeczności, opisujący historię ich przybycia w te strony i zakładania kolejnych osad. Przyczynili się w dużej mierze…
Przy okazji procedowania ustawy związanej z ochroną zwierząt i ubojem mięsa warto zerknąć w przeszłość. Obecnie uchwalane przepisy wywołały polityczną burzę, także w II Rzeczpospolitej uchwalono podobną ustawę, choć czasy były zupełnie inne miała kontekst polityczny. Zacznijmy jednak opowieść nieco wcześniej, przypominając, iż żyjemy w świecie, w którym nasze potrzeby są łatwo zaspokajane. Obecnie do…
W przypadku Kępy Falenickiej, Oborskiej i Okrzewskiej w dwudziestoleciu międzywojennym, mimo prowadzonego od pewnego momentu rozeznania przez Komendę Główną Policji środowiska mniejszości niemieckiej, nie dopatrzono się wrogiej działalności wymierzonej przeciw Polsce. Nie powstały tu struktury DVP (Deutsche Volkspartei) ani JDP (Jungdeutsche Partei in Polen), nie udało się zorganizować jej komórek z uwagi na znaczną polonizację….