Wróćmy do tematu pańszczyzny na Urzeczu. W poprzednich tekstach omówione już zostały powinności, a także liczba dni pańszczyźnianych, jakie należało przepracować, jednak elementem pańszczyzny było także zaopatrzenie dworu. Produkcja folwarczna przeznaczona była na zewnątrz, jej sprzedaż stanowiła dworski zysk. To z niej oraz pól uprawianych przez poddanych uzyskiwano choćby zboże, które następnie spławiano z dóbr…
Ostatnio pisałem o ogólnych postanowieniach pańszczyzny posługując się zachowanymi informacjami z końca XVIII wieku z dóbr królewskich w Jeziornie i szlacheckich w Oborach. Dziś przyjrzymy się im nieco bardziej szczegółowo, na podstawie zachowanych inwentarzy, dokładając do nich dane z innej osiadłości położonej w bezpośredniej bliskości Urzecza. Spróbujmy postanowień pańszczyzny nie rozpatrywać z gruntu negatywnie, lecz…
Wedle dzisiejszych standardów nie byłoby łatwo być przedwojennym urzędnikiem gminy Jeziorna. Należało znać i kojarzyć praktycznie wszystkich mieszkańców, być może nie całej gminy, liczącej wówczas prawie 9 000 mieszkańców, lecz z pewnością Jeziorny. Trudno miał woźny urzędu, który doręczać musiał urzędowe pisma i dokonywać ustaleń. Na czym polegał trud? Otóż zasadniczo nie posługiwano się na…
Pisząc ostatnio o pojedynkach pod Jeziorną przywołałem karczmę, o której wspominało ówczesne pamiętnikarstwo, zastanawiając się, o którą z karczm w Jeziornach chodzi. Aż do połowy XX wieku były bowiem dwie wsie o takiej nazwie, które miejscowi rozróżniali nadając im przydomki – Jeziorna Królewska dla dawnej królewszczyzny na północnym brzegu Jeziorki i Jeziorna Oborska dla wsi…
Wskutek postanowień III rozbioru tereny położone nad Jeziorką stały się częścią Królestwa Pruskiego. Jeziorna Królewska wraz z Okrzeszynem, stanowiąca dotąd tzw. królewszczyznę, dobra koronne, przejęte zostały w 1796 roku przez pruskie władze i administrowane były przez utworzoną Ekonomię w Lesznowoli. Dobra ziemskie nadal dzierżawiono, w zamian za opłaty wnoszone rocznie przez dzierżawców. Po utworzeniu w…
„W naturze nic nie jest na zawsze. Ludziom się tylko wydaje, że tylko ich życie to proces, a wszystko wokół ma trwać wiecznie”. W ten sposób niedawno komentowała trafnie jedna z czytelniczek post o przemianach tutejszej przyrody. To niezwykle celne podsumowanie, bowiem przestrzeń, w której obracamy się na co dzień wydaje się nam z dawna…
Poniżej posłuchać można żydowskich utworów religijnych wykonywanych przez kantora Pinchasa Borensteina (Pinjosa Borenszteina). Był on jednym z najbardziej znanych kantorów w Argentynie, a wywodził się Jeziorny Królewskiej. Jego ojciec przybył do Jeziorny w latach dziewięćdziesiątych XIX wieku. Jankiel Ber(ek) Borensztajn (Jakow Dow Borenstein) zawarł ślub z Fajgą wywodzącą się z rodziny Keningsztajnów, jednej z najdłużej…
Przy okazji procedowania ustawy związanej z ochroną zwierząt i ubojem mięsa warto zerknąć w przeszłość. Obecnie uchwalane przepisy wywołały polityczną burzę, także w II Rzeczpospolitej uchwalono podobną ustawę, choć czasy były zupełnie inne miała kontekst polityczny. Zacznijmy jednak opowieść nieco wcześniej, przypominając, iż żyjemy w świecie, w którym nasze potrzeby są łatwo zaspokajane. Obecnie do…
Ponad rok temu na forum miłośników kolejki mareckiej rozgorzała dyskusja, w trakcie której zwrócono się do nas o pomoc. Jej przedmiotem była lokalizacja pewnego młyna motorowego, znajdującego się rzekomo na warszawskiej Woli. I wówczas potwierdzono, iż miejsce widniejące na poniższym zdjęciu wcale nie zostało znajdowało się w Warszawie, lecz w centrum Jeziorny, na ulicy Warszawskiej…
W „Amelinie” Przez przepęd dla bydła na końcu Fabrycznej przerzucona była kładka. To nią przechodzili przez rzekę mieszkańcy Fabrycznej zmierzający do pracy w Papierni i robotnice sortujące szmaty w Szmaciarni, czyli obecnej Starej Papierni. Bród w tym miejscu istniał od dawnych czasów, widnieje na najstarszych mapach z początku XIX wieku, wiodąc ku pasternikowi położonemu po…
O Konstancinie napisano już wiele. O Skolimowie trochę mniej… Jeszcze mniej o Chylicach i Klarysewie. Ale najmniej o Jeziornie. W ostatnich latach to się zmienia dzięki tekstom Pawła Komosy publikowanym na tym portalu. Jednak dawniej, prócz szczegółowych opracowań dotyczących papierni, trudno szukać charakterystyki tej części gminy. A przecież do dnia dzisiejszego to w Jeziorne mieści…
Ulica Fabryczna Ulice w gminie Jeziorna zyskały swą nazwę w 1931 roku, choć już od ćwierć wieku istniało letnisko Konstancin, w którym zaprojektowano aleje, nadając im nazwiska znanych pisarzy – Mickiewicza, Sienkiewicza i innych, które w większości przetrwały do dzisiaj. Nadając nazwy w Jeziornie, wywiedziono je z lokalnej tradycji. Ulica Fabryczna zyskała swą nazwę dzięki…
Przez prawie wiek wiatraki były nieodłącznym elementem krajobrazu Urzecza. Wyrosły przede wszystkim w wieku XIX, by zniknąć w XX. Mapy pokazują nam, iż w przeszłości stało ich tu kilkadziesiąt, niektóre bardzo krótko, inne zmieniały swe położenie. Do międzywojnia zachowało się ich około trzydziestu. Jak wspominają starzy mieszkańcy Urzecza młyny wietrzne funkcjonowały po prawej stronie Wisły,…
Przedwojenna Jeziorna Królewska i Konstancinek były zarówno miejscem zamieszkania jak i siedzibą wielu sklepików i drobnych warsztatów rzemieślniczych prowadzonych w dużej mierze przez Żydów, Gdy w roku 1939 przeprowadzono spis powszechny w gminie Jeziorna, odnotowano 655 Żydów zamieszkujących gminę Jeziorna. Rok po wybuchu wojny utworzono w Jeziornie getto, w którym zgromadzono wszystkich jeziorańskich Żydów. 25…
Zamieszczona swego czasu na jednym z portalowych profili mapa zawierająca wieś o nazwie Konstancinek wprawiła wiele osób w niemałe zakłopotanie. Nazwa ta została całkowicie wyparta z ludzkiej pamięci, do tego stopnia, iż niektórzy kwestionowali poprawność dokumentu. Tymczasem funkcjonowała ona w pierwszej połowie XX wieku wręcz oficjalnie, pojawiając się nie tylko w oficjalnych gminnych dokumentach, lecz…