Oczynszowanie na Urzeczu w XVIII w.

Wróćmy do tematu pańszczyzny na Urzeczu. W poprzednich tekstach omówione już zostały powinności, a także liczba dni pańszczyźnianych, jakie należało przepracować, jednak elementem pańszczyzny było także zaopatrzenie dworu. Produkcja folwarczna przeznaczona była na zewnątrz, jej sprzedaż stanowiła dworski zysk. To z niej oraz pól uprawianych przez poddanych uzyskiwano choćby zboże, które następnie spławiano z dóbr…

Czytaj więcej

O kawałek lasu

W aktach oborskich zachował się opis ciekawej sprawy, stanowiącej iście staropolski spór o skrawek lasu, położony na granicy dóbr Wielopolskich z Obór i Szymanowskich z Kawęczyna. Rzecz miała miejsce w 1725 roku, a awantura rozpętała się, gdy do lasu wybrali się chłopi ze Słomczyna, przybywając do części areału leśnego zwanego Kawęcką Dębiną. Wedle wiedzy dworu…

Czytaj więcej

Austeria nad Jeziorką

Przywoływał wczoraj Zdzisław Skrok opisywaną przez Kalicińskiego karczmę u Mroza, nieopodal obecnej Starej Papierni, nie był to jednak pierwszy przybytek tego typu w tym miejscu. Ślad najstarszego wyszynku znajdziemy bowiem już w czasach przedrozbiorowych. Aż do XVIII wieku nie było tu żadnej karczmy. Na południowym brzegu Jeziorki, rozdzielającej tutaj ziemię warszawską od czerskiej, na wprost…

Czytaj więcej

Apelacya pod Jeziorną (2)

Pojedynek Tarły i Poniatowskiego otworzył drogę kolejnym i zapewne jego sława wyniosła Jeziornę na pierwsze miejsce pośród miejscowości, gdzie stawano do walki. Liczba walk zaczęła zresztą wzrastać, zapewne po części przyczyniła się do tego wspomniana surowość marszałka Franciszka Bielińskiego, nadając starciom po części wymiar zakazanego owocu. Marszałek władał długo, bowiem funkcję swą pełnił do 1766…

Czytaj więcej

Z dziejów Kępy Okrzewskiej

Kępa Okrzewska zwana również Kępą Okrzeszyńską lub Kępą Jeziorny została skolonizowana przez olędrów krótko przed 1779 rokiem. Wyspa na Wiśle na wprost wsi Okrzeszyn wchodziła w skład dóbr Jeziorny. Kontrakt nie zachował się, z osadnikami spisał go dzierżawca starostwa, wojewoda łęczycki Szymon Dzierzbicki. Gospodarstwa wytyczone zostały na wyspie wiślanej zwanej Kępą Wielką, porośniętą pierwotnie lasem,…

Czytaj więcej
Widok pałacu w Natolinie od strony dziedzińca, W. Kasprzycki 1834, źródło pinakoteka.zaścianek.pl

Kabaty: wieś i cegielnia na przełomie XVIII i XIX wieku

<<< Kabaty i bażantarnia – Natolin w XVIII wieku Już w 1738 roku, gdy dobra wilanowskie były w rękach książąt Marii i Augusta Czartoryskich, rozpoczęła się „z ordynansu księcia”, a kierowana przez ekonoma wilanowskiego Pawła Głuchowskiego szeroka akcja obsadzania tutejszych dóbr wierzbami, w której uczestniczyli mieszkańcy wszystkich folwarków. Objęła ona również Kabaty i wtedy rozpowszechniły…

Czytaj więcej

Kabaty i Bażantarnia – Natolin w XVIII wieku

<<< Kabaty w dobie Ciołków Mało znanym faktem jest, że wbrew powtarzanej w różnych opracowaniach informacji, Jan III Sobieski nigdy nie kupił Kabat. A co za tym idzie nie był też właścicielem terenu, gdzie stał dwór Ciołków Kabackich, który otrzymał później nazwę Natolin. Gdy w 1677 r. król nabył Milanowo, przemianowane potem na Wilanów, swój…

Czytaj więcej

Olędrzy z Kępy Okrzewskiej

Pozwolę sobie pochylić się po raz kolejny nad tutejszymi olędrami, gdyż bardzo często ulegają oni pewnej generalizacji. Nawet w przypadku, gdy ktoś kojarzy, iż nie mieli oni wiele wspólnego z holendrami, szufladkuje ich najczęściej jako niemieckich protestantów bądź mennonitów. Co nie odpowiada prawdzie w przypadku Urzecza, bowiem na ślad obecności mennonitów poza jednym możliwym przypadkiem…

Czytaj więcej

Olędrzy z Urzecza

Jak niektórzy wiedzą, od kilku lat badam dzieje olędrów na Urzeczu. Na portalu po wybraniu tagu Olędrzy można przeczytać szereg tekstów na ich temat, w Roczniku Nadwiślańskiego Urzecza pojawił się duży artykuł na temat ich historii i tutejszej społeczności, opisujący historię ich przybycia w te strony i zakładania kolejnych osad. Przyczynili się w dużej mierze…

Czytaj więcej

Ostatnia pandemia Rzeczpospolitej szlacheckiej a narodziny podwarszawskich letnisk

O dawnych pandemiach czytamy obecnie w książkach historycznych, do końca nie wyobrażając sobie ich skali i śmiertelności, a także skutków jakie wywoływały w społeczeństwie. Także tych długofalowych, bowiem jeden z nich będący następstwem działań podjętych w 1770 roku Warszawa i okoliczne gminy oraz powiaty odczuwają do dzisiaj. Jak wiadomo jednym ze sposobów walki z epidemią…

Czytaj więcej

Zaginione miejsca: Cegielnie Oborskie

Częstym i wdzięcznym tematem internetowych forów są tutejsze cegły, oznaczone napisami Obory, Chylice czy Łubna. Funkcjonowanie w przeszłości tak znacznej ilości cegielni umożliwiła tutejsza ziemia. Bogate złoża iłów i glin występują dzięki swemu położeniu w dolinie Wisły, biegnącej przez teren powiatu piaseczyńskiego od Góry Kalwarii przez Baniochę i Wierzbno, Skolimów oraz dolinie rzeki Jeziorki. W…

Czytaj więcej

Apelacya pod Jeziorną (1)

Napisał Gloger w swej Encyklopedji Staropolskiej wydanej w roku 1900: „Jeziorna, wieś o dwie mile od Warszawy położona, stała się w drugiej połowie XVIII w. przysłowiową, jako miejsce, dokąd udawano się ze stolicy dla odbywania pojedynków, a czyniono to, chcąc uniknąć władzy marszałka wielkiego koronnego, która w tej odległości od rezydencyi królewskiej nie ścigała już…

Czytaj więcej

Bielawa, Falenica, Świder, Habdzin, Obory

Na początku przypomnę powtarzane często zdanie, iż w dawnych czasach Wisła częściej łączyła, niż dzieliła. Rzeka będąca dla nas nieprzebytą granicą na Urzeczu, niegdyś takiej granicy nie stanowiła. A nim w połowie XIX wieku nie skończono sypać na lewym brzegu Wisły wałów, nie miała stałego koryta, zmieniając je często przy okazji wiosennych wylewów czy większych…

Czytaj więcej

Obory Urszuli Wielopolskiej

Zajrzyjmy raz jeszcze do dworu w Oborach, miejsca niezwykle ważnego dla mieszkańców tych stron i historii okolic. W deszczowej scenerii zimy roku 2019 dwór zmienił właściciela, nowym stała się Fundacja Staraków, co napawa nadzieją w kwestii jego dalszych losów. Nie będziemy tu przytaczać jego dotychczasowej historii, bowiem była ona opisywana wielokrotnie, również na  naszym portalu,…

Czytaj więcej