Góra Kalwaria

Powstanie Styczniowe na lewobrzeżnym Urzeczu (2)

Jacek Latoszek016 mins

W Piasecznie, oprócz burmistrza Józefa Kłoczowskiego, duże wsparcie materialne dla powstańców w postaci ciepłych ubrań, butów i żywności organizował proboszcz ksiądz Ludwik Czajewicz, mianowany naczelnikiem powstańczym tego miasta. Ciepłą odzież fundował też Ludwik Rossman, właściciel Bielawy. Pomagał również Włodzimierz Potulicki właściciel Obór oraz Adam Okęcki, dzierżawca folwarku Służewiec. Mąkę dawały wilanowskie młyny dworskie. Wspierał powstańców…

Czytaj więcej

W imię Boże zaczynamy!

dr Piotr Rytko019 mins

11 listopada 1918 roku w Czersku i w Górze Kalwarii 11 listopada 1918 r. stanowił kulminacyjny moment na drodze odzyskiwania niepodległości przez Polaków. Było tak również w przypadku mieszkańców Czerska i Góry Kalwarii. W tym dniu w obydwu miejscowościach doszło do rozbrojenia Niemców, którego dokonali mieszkańcy działający w Polskiej Organizacji Wojskowej (POW), czyli tajnej organizacji…

Czytaj więcej

Zagadka Nadbrzeża

Paweł Komosa022 mins

Pisze Zygmunt Zakrzewski w „Historii wsi gminy Karczew” tak oto o Nadbrzeżu: „Nie znajduje się w XVII-wiecznych spisach wsi parafialnych Karczewa, niewątpliwie (wieś) należała wówczas do zawiślańskiej parafii w Cieciszewie. Fakt ten dowodzi, że w XVII wieku bardziej niebezpiecznym do przebycia korytem  wiślanym była odnoga przepływająca przez Jezioro Otwockie. Dlatego zarówno Nadbrzeż, jak i Kosumce,…

Czytaj więcej

Walki na Urzeczu i nad Jeziorką w październiku 1914 r.

Paweł Komosa016 mins

W październiku mija kolejna rocznica zapomnianej bitwy sprzed ponad 100 lat, gdy w 1914 r. nad Jeziorką starły się armia niemiecka atakująca Warszawę i broniąca jej armia rosyjska. Bitwa stoczona została w dniach 8-18 października, w dużej mierze na linii rzeki, między Papiernią w Jeziornie, Piasecznem a Pruszkowem, zaś po wycofaniu Niemców na pobojowisku pozostało…

Czytaj więcej

O gminie żydowskiej w Jeziornie

Paweł Komosa010 mins

Podsyła mi ostatnio dr Włodzimierz Bagieński rozmaite dokumenty dotyczące Żydów z Jeziorny, znalezione przez niego w aktach piaseczyńskiego magistratu, do których nie dotarliśmy podczas zbierania materiałów do naszej książki „Sztetl Jeziorna”. Przez rok od jej wydania zgromadziliśmy ich zresztą już całkiem sporo, co w przyszłości mamy nadzieję pozwoli nam uzupełnić zgromadzone informacje o tutejszej społeczności….

Czytaj więcej

Pętla Czerska – szlakiem trzech rzek

dr Piotr Rytko046 mins

Choć trudno to sobie dziś wyobrazić, Czersk położony był niegdyś bezpośrednio nad Wisłą.  Gdy spoglądamy ze szczytu zamkowej wieży bramnej w kierunku wschodnim, widzimy obecnie rzekę znacznie oddaloną od zamku. Nie ma pewności co do tego, czy pierwszy gród w Czersku powstał nad głównym korytem Wisły czy też nad większą odnogą tej rzeki (Ryc. 1)….

Czytaj więcej

Na zawsze pozostaną w naszej pamięci. Ofiary zbrodni katyńskiej z rejonu Góry Kalwarii

dr Piotr Rytko021 mins

13 kwietnia 1943 r. na konferencji w Berlinie przekazano informacje o odkryciu masowych grobów polskich oficerów zamordowanych w Katyniu. Dzień 13 kwietnia to obecnie symboliczna rocznica zbrodni katyńskiej, bowiem 14 listopada 2007 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił go Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej. Zbrodnia ta została zaplanowana przez najwyższe władze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR),…

Czytaj więcej

Wojska napoleońskie na Urzeczu

Paweł Komosa020 mins

Kilka miesięcy temu p. Maciej Morawski zwrócił moją uwagę na opublikowany pod koniec XIX wieku w Paryżu zbiór dokumentów dotyczących wojny Napoleona Bonapartego z IV Koalicją, ze szczególnym uwzględnieniem walk, które nazwano I wojną polską. Powyższe umożliwiło na odtworzenie działań wojsk napoleońskich na terenie Urzecza, co pozostawało dotąd kwestią nieuwzględnianą w opracowaniach naukowych. Wojna wybuchła…

Czytaj więcej

Chasydzi i syjoniści nad Jeziorką, czyli o zbeszczeszczeniu bożnicy w Piasecznie

Paweł Komosa012 mins

Odwiedzając niedawno Tykocin odkryłem, iż w XIX wieku przybyli tam wyznawcy cudownego cadyka z Góry Kalwarii. Różnili się mocno od tamtejszych Żydów, nawet tych ortodoksyjnych. Nie modlili się wespół z innymi w wielkiej synagodze, wzniesionej jeszcze w XVI wieku. Nieopodal niej mieli swój własny sztibl, czyli chasydzkie pomieszczenie modlitewne. Drewniany skromny budynek, w którym się…

Czytaj więcej

Przygoda fotoreportera w Górze Kalwarii – 1930 r.

Witold Rawski03 mins

Jesień 1930 r. Fotograf Agencji Fotograficznej „Światowid” Ajsyk Anyż zauważył na placu Unii Lubelskiej grupę Żydów udających się na uroczystości święta Jom Kipur do Góry Kalwarii. Długo się nie namyślając wraz z kolegą wyruszył do Góry Kalwarii z zamiarem zrobienia kilku fotografii z tej uroczystości, która rozpoczynała się w środę 1 października 1930 r. i…

Czytaj więcej

Kolejka na Urzeczu

Paweł Komosa022 mins

Z dzisiejszej perspektywy mało kto zdaje sobie sprawę jaką rewolucję wywołała kolej w życiu codziennym mieszkańców tej części Urzecza. Przede wszystkim kolejka uczyniła komunikację z Warszawą masową, dając możliwość nie tylko docierania tu letnikom, lecz także przemieszczania się tutejszym mieszkańcom, jaką dotąd dawała jedynie Wisła, z czego korzystało niewiele osób. Choć pierwszą zmianę przyniosła kolej…

Czytaj więcej

Ludzie nadwiślańskiego Urzecza

dr Piotr Rytko026 mins

W tym roku mija 10 lat od pierwszego Flis Festiwalu w Gassach, na którym spotkali się pasjonaci pływania po Wiśle. Miałem również przyjemność wspierać organizację tego pamiętnego wydarzenia i przedstawić zebranym na ostrodze w Gassach prezentację multimedialną pt. „Nad Wisłą”. Wówczas na tamie dojazdowej spotkała się garstka wodniaków, ale z biegiem lat flis się rozwijał….

Czytaj więcej

Łodzie Urzecza

Patryk Zduńczyk020 mins

Życie na nadwiślańskim Urzeczu zależało ściśle od Wisły. Mieszkańcy nadrzecznych terenów musieli radzić sobie w świecie licznych starorzeczy, częstych powodzi i konieczności systematycznego przemieszczania się na drugi brzeg rzeki. Środowisko takie wymuszało nabycie umiejętności sprawnego poruszania się po wodzie i posiadania odpowiednich łodzi. Opowieści o pływaniu na Wiśle były obecne w moim domu dzięki dziadkowi…

Czytaj więcej

W kręgu cadyka z Ger

Paweł Komosa021 mins

Trudno dziś pojąć fenomen cadyka z Ger, na którego dwór przy ulicy Pijarskiej przybywały tysiące Żydów, chcących modlić się ze świętym mężem lub szukając jego porady. O mistycznej dynastii poczytać można było niedawno w artykule Piotra Rytki o Cadykowym Miasteczku. Obecność cadyka w Górze Kalwarii wywierała także znaczny wpływ na Żydów zamieszkujących nadwiślańskie Urzecze. Jeszcze przed…

Czytaj więcej

Nadwiślański sztetl – Ger

dr Piotr Rytko021 mins

80 lat temu, w dniach 25-26 luty 1941 roku, Niemcy deportowali Żydów z Góry Kalwarii do Warszawy. Do utworzonego rok wcześniej górskokalwaryjskiego getta hitlerowcy przetransportowali około 400 Żydów z Pabianic, Łodzi, Aleksandrowa Łódzkiego, Sierpca, Suwałk, Włocławka i Kalisza oraz około 300 Żydów z okolicznych miejscowości. W getcie znaleźli się także mieszkańcy Góry Kalwarii nazywanej w…

Czytaj więcej