Znad Jeziorki – 1931 r.

Dziś piękny tekst jaki znalazłem w przedwojennym czasopiśmie krajoznawczym. Autor w 1931 r. opisywał z niezwykłą miłością okolice Jeziorki i część Urzecza położoną między Jeziorną a Wilanowem, choć posługiwał się już wypierającym dawne określenie słowem „Powiśle”. Niebieski strój ludowy zaczynał być już w zaniku, co zresztą opisywały inne osoby z tego pokolenia. Autor opisuje też…

Czytaj więcej

Królewska Góra

Dzisiaj piękne opisanie letniska Królewska Góra z 1935 r., wówczas nowego, nowoczesnego, gdzie elity II Rzeczpospolitej wznosiły swe modernistyczne wille. Opis piękny i jakże wspaniały, ze szczególnym uwzględnieniem przyrody. A przywoływana na końcu wielka łąka, „Form Romanum”, gdzie stykają się trzy letniska – Skolimów, Konstancin i Królewska Góra, to rzecz jasna plac, nazwany z czasem…

Czytaj więcej

Orgie na Królewskiej Górze

Lata trzydzieste w ówczesnej polskiej prasie to czas zbrodni i perwersji, głównie za sprawą pojawienia się czasopisma „Tajny Detektyw”. Pod jego wpływem w prasie zaczęto częściej opisywać wydarzenia takiej natury, które wcześniej nie trafiały na łamy gazet w takim stopniu. Stefan Wyszyński, późniejszy prymas, a wówczas tylko ksiądz i szef katolickiego niskonakładowego periodyku „Ateneum Kapłańskie”,…

Czytaj więcej

Królewska Góra króla Sobieskiego

Dzisiejszy wpis będzie o pewnej górze którą starsze pokolenie doskonale pamięta, młodsi zaś nazwę jej kojarzą tylko z nazewnictwa dzielnicy Konstancina. Początkowo granica Konstancina kończyła się od południa na ulicy Piasta. Popyt na działki w okolicach Warszawy, a w szczególności w Konstancinie, spowodował że Potuliccy zdecydowali się na rozparcelowanie kolejnego fragmentu lasu. Nowa południowa dzielnica…

Czytaj więcej

Tropem czerwonego osiedla (3): Granice

Wille na Królewskiej Górze przetrwały II Wojnę Światową w dużej mierze nietknięte, zaś urok modernistycznych budowli przyciągał komunistycznych notabli podobnie jak hitlerowskich dostojników. Zapewne wpływ na ich wybór na siedzibę najwyższych władz PRL czasów stalinizmu miał prestiż tej lokalizacji, gdzie mieściły się już konsulaty brytyjski i amerykański, a także fakt, iż willę „Julisin” podczas wojny…

Czytaj więcej

Dom wypoczynkowy dr Bernsteina na Królewskiej Górze

W opracowaniach dotyczących polskiej architektury awangardowej międzywojnia dość często wymienianych jest kilka obiektów wybudowanych na terenie gminy Konstancin-Jeziorna. Są to „Tabita” projektu Bohdana Lacherta, willa Nelkena projektu Heleny i Szymona Syrkusów, sąsiadująca z nią willa Allora projektu Lucjana Korngolda, willa Nowickich projektu Bohdana Pniewskiego oraz willa dr Bernsteina projektu Szymona i Heleny Syrkusów. Więcej o…

Czytaj więcej

Ustalanie granic gminy Skolimów-Konstancin w 1937 r.

W drugiej połowie lat 30-tych XX w. w Rzeczypospolitej postępował dalszy proces niwelowania istniejących nadal różnic pozaborowych oraz chęć usprawnienia zarządzania ciążącym do siebie gospodarczo regionami. W tym czasie przeprowadzono zmiany granic powiatów i gmin oraz przynależności do konkretnych województw.  W tym celu w 1936 r. i 1937 r. przeprowadzano konsultacje z władzami gmin i…

Czytaj więcej

Mikrohistorie. Opowieści o ludziach i miejscach (5)

Ulice Jasiowa i Wągrodzka Różne są wersje opowieści o nazwie nadanej Królewskiej Górze, wszystkie wiążą ją z Janem III Sobieskim, żadna jednak nie jest prawdziwa, bowiem nazwa ta nie była używana do czasu, aż w roku 1925 przystąpiono do parcelacji porastającego ten rejon lasu, by sprzedać działki. Bo tylko on do tego czasu się tu…

Czytaj więcej

Bomby nad Konstancinem – 1939 r.

O bombach jakie spadły na Królewską Górę 3 września 1939 r. pisał na naszym portalu  Paweł Komosa,  Adam Zyszczyk i ja.   Ponownie wracam do tego wątku. Wpadł mi bowiem w ręce wywiad przeprowadzony 24 października 1991 r. przez profesora historii California State University (Fullerton) Randolpha W. Baxtera z Eugenią McQuatters. Wspomina w nim także Konstancin……

Czytaj więcej

Bombardowanie Konstancina po raz trzeci

Tytuł może być mylący, bo nie chodzi o trzykrotne bombardowanie Konstancina, a o to że po raz trzeci wracamy tu do tego wątku. O bombach jakie spadły na Królewską Górę 3 września 1939 r. pisał Witek Rawski bombardowanie-konstancina-1939-r/ oraz Paweł Komosa bombardowanie-konstancina-w-relacji-ambasadora-usa/ Teraz kolej na mnie, gdyż dotarłem do materiałów które jasno wskazują jakie budynki…

Czytaj więcej

Żołnierze Niepodległej (III)

Jan Władysław Nelken (ps. Otto, Marek, Tytus) urodził się 16 marca 1878 r. w Skomoroszkach, w guberni kijowskiej. Był synem dyrektora cukrowni Edwarda Nelkena (1850–1930) i Eugenii z domu Felsz (1854–1909). W 1896 r. rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Tu wstąpił do studenckiego koła socjalistycznego. Wydalony z uczelni i z Warszawy za…

Czytaj więcej

Fischer w Julisinie

Dzisiaj mała cegiełka dotycząca pobytu w Julisinie gubernatora GG Ludwiga Fischera. Mało znana relacja, wpisująca się w szerszy kontekst opowieści o strzelaninie do piłkarzy na placu Sportowym, znanej już wcześniej. A także kolejny przyczynek do opowieści o planowanym na niego zamachu, spośród których wychodził zazwyczaj cało. Relacja Władysława Kaczmarskiego, spisana podczas przesłuchania w charakterze świadka…

Czytaj więcej

Mówi Józef Światło

wpis o komunistycznej enklawie na Królewskiej Górze Powyższymi słowami rozpoczynał swe audycje w Radiu Wolna Europa były wicedyrektor Departamentu X Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, swego czasu druga najpotężniejsza osoba w PRL. Instrukcje odbierał bezpośrednio od Bolesława Bieruta, pozostawał w łączności telefonicznej z Ławrientijem Berią, aresztował Władysława Gomułkę, współpracował z generałem Sierowem w rozbiciu struktur Armii Krajowej….

Czytaj więcej

Tropem czerwonego osiedla: Podanie do MBP

wpis o liście pewnego robotnika, napisanym w roku 1955 W listopadzie zaniedbałem tradycyjny wpis zawierający dokument źródłowy, więc w ramach odpoczynku od tekstów o średniowiecznej ziemi czerskiej i warszawskiej, Wiśle oraz Urzeczu, nadrobimy to dzisiaj przy okazji Królewskiej Góry. W roku 1952 teren osiedla rządowego powiększono, co już wzmiankowałem, usuwając dotychczasowych mieszkańców i zajmując wille dotychczasowych…

Czytaj więcej