Syn, synowiec, czy królewski bękart? O Franciszku Ryxie młodszym, cz. 3

Niezależnie od ustalenia ojcostwa, urodzony najpewniej około 1751 roku Franciszek Ryx (młodszy) wychowywał się zapewne w bliskim otoczeniu swojego stryja, przebywającego przynajmniej od początku lat sześćdziesiątych na dworze Poniatowskiego. Początkowo był najprawdopodobniej jednym z królewskich paziów, a następnie rozpoczął karierę wojskową, chociaż raczej nie uczęszczał do Korpusu Kadetów, bowiem zwykle przyjmowano do niego młodzieńców pochodzenia…

Czytaj więcej

Syn, synowiec, czy królewski bękart? O Franciszku Ryxie młodszym, cz. 2

Ponieważ w każdej legendzie jest zazwyczaj także ziarenko prawdy, może okazać się, że królewskie geny rzeczywiście pojawiły się także w rodzinie Ryxów. Wydaje się jednak, że synem króla mógł być jeszcze inny przedstawiciel familii, który dziwnym trafem nie pojawił się na kartach dziejów rodzinnych. Był to urodzony w Warszawie w 1789 roku Franciszek Józef Ryx. Oficjalnie…

Czytaj więcej

Syn, synowiec, czy królewski bękart? O Franciszku Ryxie młodszym, cz. 1

Opisani w poprzednich postach Ryxowie nie mieli dzieci. Ich głównym spadkobiercą został Franciszek Ryx, który nie był synem starosty piaseczyńskiego, lecz jego synowcem czyli po prostu synem brata. Tak też „podpisał się” na płycie nagrobnej stryja na warszawskich Powązkach (jej podobizna dostępna jest tutaj). W późniejszych dokumentach jego rodzice wymieniani są jako obywatele francuskiego miasta Reims…

Czytaj więcej

Tu leży Cnotliwa Ludwika Ryxowa. Epicedion z 1794 roku

Ludwika Ryxowa zmarła w Warszawie i pochowana została w katakumbach cmentarza powązkowskiego, wówczas nazywanego nowym, jako że powstał on zaledwie kilka lat wcześniej. Główny cmentarz Warszawy, nazywany świętokrzyskim, znajdował się wówczas pomiędzy dzisiejszymi ulicami Marszałkowską, Nowogrodzką i Wspólną. Po śmierci starościny ukazał się drukiem żałobny utwór poetycki (epicedion), w którym autor wedle schematów antycznych wygłasza…

Czytaj więcej

Ludwika z Melinów Ryxowa, starościna piaseczyńska

Żoną Franciszka Ryxa była Ludwika Melin (ok. 1743-1794), z którą nie miał jednak potomstwa. O jej poczynaniach dowiadujemy się przede wszystkim z obszernego, pośmiertnego wspomnienia zamieszczonego w jednej z warszawskich gazet:  „Z Wielkich Chrześciańskich cnot szacowna Jmć Pani Ludwika z Melinów Ryxowa Starościna Piaseczyńska, dnia 15. tego Mca Marca, po długiey i cierpliwie wytrzymaney chorobie, opatrzywszy…

Czytaj więcej

Jak kamerdyner Ryx Teatr Narodowy budował

Jak już wcześniej wspomniałem, w pewnym momencie starosta piaseczyński i jednocześnie kamerdyner króla, Franciszek Ryx zaangażował się w organizowanie, czy też chwilami tylko w finansowanie przedstawień teatralnych. Jednakże, napisała trafnie Hanna Malewska, „był raczej pionierem show-businessu bez zainteresowań dla sztuki” niż wielbicielem Melpomeny. Wydaje się, że do kwestii teatru podchodził bardziej praktycznie niż duchowo. Był…

Czytaj więcej

Franciszek Ryx, starosta piaseczyński

Czytając ostatnio krótki artykuł Piotra Chmielewskiego o prażmowskim dworze („Nad Wisłą” 2016, nr 13, s. 7), po raz kolejny spotkałem się ze stwierdzeniem, jakoby Franciszek Ryx był synem Franciszka – kamerdynera i powiernika Stanisława Augusta Poniatowskiego, który od tegoż króla w 1768 roku miał otrzymać majątek Prażmów oraz honorowe starostwo piaseczyńskie. Niestety, informacje te wymagają…

Czytaj więcej