Święconka w Okrzeszynie, lata 30/40 XX w. Zb. T. Siudzińskiego. Zdjęcie udostępniono podczas badań terenowych prowadzonych na Urzeczu przez dr. Ł. Stanaszka. W trakcie badań mieszkańcy Okrzeszyna podzielili się następującymi wspomnieniami z okresu międzywojennego: Post przed Wielkanocą trwał cały piątek, sobotę aż się przyszło ze mszy porannej. Dużą katorgą dla dzieci były zapachy zalatujące z…
W tekście. „Geneza haftu i męskiego stroju wilanowskiego” starałem się wyjaśnić proces, który ukształtował najbardziej widoczny element męskiego stroju wilanowskiego, czyli granatowy strój wierzchni z dodatkami w kolorze głębokiej czerwieni. Zwróciłem także uwagę na mnogość używanych nazw dla tego ubrania, na które mówiono kaftan, kapota, siermięga czy bardziej oficjalnie sukmana. Wskazałem, że moim zdaniem strój…
W publikacjach podnoszone jest często, że haft wilanowski wzorowano na kutych zdobieniach metalowego ogrodzenia otaczającego Pałac w Wilanowie. Stamtąd miał czerpać kolorystykę oraz motywy dekoracyjne, w formie stylizowanych kwiatów i liści, oraz powtarzający się rytmiczny układ. Powstała odnosząca się do tej koncepcji nazwa „haft sztachetowy”. Padły również stwierdzenia, że kowalskie ogrodzenie z prostych, pionowych prętów…
W artykule pt. „Geneza haftu i męskiego stroju wilanowskiego”, opublikowanym kilka tygodni temu, przedstawiałem okoliczności powstania haftu wilanowskiego i inspiracji czerpanej przez hafciarki. Publikacja wywołała znaczny odzew i skutkowała ciekawą dyskusją zawierającą zarówno potwierdzenia moich tez jak i krytykę. Cieszę się, ponieważ umożliwia to dojście do wspólnych, budujących wniosków. W toku dyskusji pojawiło się kilka…
Most kolejowy łączący Górę Kalwarię z Glinkami. Fot. Moda na Mazowsze Tekst stanowi skróconą wersję przygotowywanego przez autora obszernego artykułu do najbliższego „Rocznika Nadwiślańskiego Urzecza” Ogłoszone przez PKP PLK S.A. informacje o planach budowy nowego mostu kolejowego w Górze Kalwarii i jednocześnie zburzeniu starego obiektu z 1951 r. wywołały wiele dyskusji i protestów nie tylko…
Zdjęcia pochodzą ze zbiorów rodziny Kopytów i mają ciekawą historię, bowiem znajdowały się w posiadaniu dwóch gałęzi rodziny, które przez ponad pół wieku nie miały pojęcia o wykonaniu dwóch zdjęć w tym samym dniu i miejscu. Fotografie wykonano na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych XX wieku, prawdopodobnie latem 1939/42 r. Nie zachowała się informacja z…
W dniu 10 lutego zmarł w wieku 84 lat Ignacy Gołębiowski, społecznik i samorządowiec gminy Konstancin-Jeziorna, radny od 1994 r. do 2010 r. oraz ponownie w latach 2018–2024, w latach 1998–2002 burmistrz. Składając kondolencje obecny włodarz gminy Michał Wiśniewski przypomniał o inicjowaniu licznych działań na rzecz lokalnej społeczności. Był m.in. pomysłodawcą budowy nowego pomnika upamiętniającego…
Istnieje kilka hipotez tłumaczących pochodzenie czarnego haftu, który jest pięknym i charakterystycznym elementem damskiego stroju wilanowskiego. Chciałbym przedstawić nową propozycję jego genezy i możliwego wyjaśnienia, skąd wywodzi się tradycja wyszywania oryginalnego ornamentu na naszych strojach. Moim zdaniem źródłem i inspiracją do powstania haftu wilanowskiego były wzory z tkanin ozdabiających ściany pałacu wilanowskiego. Tekstylne obicia ścienne…
Dziś odwiedzimy prawy brzeg Wisły i zobaczymy, że tradycje Urzecza jeszcze w XIX wieku był tam powszechne i równie silne, jak na lewym brzegu. W 1887 roku miało miejsce poświęcenie kościoła w Zerzeniu, którego projektantem był Konstanty Wojciechowski, postać na Urzeczu znana, gdyż projektował również pod koniec XIX wieku przebudowę czerskiego kościoła. Tekst pochodzi z…
W dzień Świętej Barbary, patronki flisaków, warto przywołać wspomnienie czasów flisu, który do końca XIX wieku kształtował wiślany krajobraz. W pamiętnikach Jana Słomki, natrafiłem na piękny opis ludzi pracujących na Wiśle, którzy docierali w te strony. Wspomnienia Jana Słomki, byłego wójta w Dzikowie nad Wisłą wydano po raz pierwszy w 1912 roku i choć miejsce…
Tegoroczny pierwszy śnieg już za nami, choć szybko stopniał, a temperatura na granicy zera wyklucza by rzeki pokryły się lodem. Jeziorka zamarza obecnie bardzo rzadko, Wisła praktycznie nigdy. W przeszłości jednak zimową porą działo się inaczej, co przynosiło liczne ułatwienia, lecz groziło także niebezpieczeństwem. Gdy woda zamarzała możliwe stawało się przejście na drugą stronę rzeki,…
Póki nie uregulowano brzegów Jeziorki oraz nie wzmocniono wiślanych wałów, powodzie stale nękały okolice Konstancina-Jeziorny. Wiele na ten temat napisał Paweł Komosa – zachęcam do lektury tekstów dostępnych na tym blogu. Ja pozwolę sobie przywołać jedną z ostatnich większych powodzi jaka nawiedziła Konstancin i okolice – tę z marca 1947 roku. To właśnie z tego…
Wiele wielkanocnych zwyczajów osadzonych jest głęboko w przeszłości. Niektóre z nich bezpowrotnie zniknęły, inne po dziś dzień napotkamy w naszych domach. W XIX wieku część z nich występująca w tutejszych wsiach opisana została przez Oskara Kolberga i Stefanię Ulanowską, inne znamy ze wspomnień tutejszych mieszkańców. Warto przyjrzeć się jak obchodzono niegdyś święta Wielkiej Nocy w…
Wydarzenia z lat Powstania Styczniowego nie ominęły również Kabat i sąsiednich miejscowości. Kabaty były wtedy częścią dawnej gminy Wilanów, która obejmowała obszar od Wisły do obecnej ulicy Puławskiej i sięgała do Piaseczna, a jednocześnie wchodziły w skład dóbr ziemskich wilanowskich. W opisach z tamtych czasów, mieszkańców tych terenów określano ogólnie jako Wilanowianie zwłaszcza, gdy do…
Wróćmy do tematu pańszczyzny na Urzeczu. W poprzednich tekstach omówione już zostały powinności, a także liczba dni pańszczyźnianych, jakie należało przepracować, jednak elementem pańszczyzny było także zaopatrzenie dworu. Produkcja folwarczna przeznaczona była na zewnątrz, jej sprzedaż stanowiła dworski zysk. To z niej oraz pól uprawianych przez poddanych uzyskiwano choćby zboże, które następnie spławiano z dóbr…