Z dziejów Kępy Okrzewskiej

Kępa Okrzewska zwana również Kępą Okrzeszyńską lub Kępą Jeziorny została skolonizowana przez olędrów krótko przed 1779 rokiem. Wyspa na Wiśle na wprost wsi Okrzeszyn wchodziła w skład dóbr Jeziorny. Kontrakt nie zachował się, z osadnikami spisał go dzierżawca starostwa, wojewoda łęczycki Szymon Dzierzbicki. Gospodarstwa wytyczone zostały na wyspie wiślanej zwanej Kępą Wielką, porośniętą pierwotnie lasem, krzakami i chmielem. Mieszkańcy pobliskiego Okrzeszyna chronili się tam, w miejscu wyżej położonym niż wieś, z bydłem i całym swym majątkiem podczas częstych wylewów Wisły. Czerpali stamtąd drewno i chrust na opał oraz wraz z mieszkańcami Jeziorny chmiel na daninę dla dworu. Nowi osadnicy wycięli zarośla i założyli pola uprawne. Na tym tle zrodził się konflikt pomiędzy gromadami wsi Jeziorna i Okrzeszyn a wdową Dzierzbicką. Proces toczył się w latach 1787-1789 przed królewskim sądem Referendarii Koronnej. Komisarze Jego Królewskiej Mości uwzględnili jedynie pretensje związane z daniną chmielową i uwolnili mieszkańców od tego obciążenia.

Przedmiotem sporu stała się też tzw. Mała Kępa, służąca dotąd okrzeszynaniom jako pastwisko dla bydła. Dwór starościński wydzierżawił ją Żydowi. W tym wypadku Sąd rozstrzygnął na korzyść włościan z Okrzeszyna, ale rozłożył na nich świadczenia, do jakich zobowiązał się – rugowany tym dekretem – dotychczasowy czynszownik. Sprawa nie zakończyła się jednak definitywnie. W 1792 r. starościna „wypuściła grunta na Kępie Wiślanej przy Okrzeszynie będące na czynsz takowym sposobem jako i Hollendrzy na teyże Kępie trzymają” trzem mieszkańcom Okrzeszyna. [Były to rodziny Matysiaków i Młynarczyków, które podpisały olęderskie kontrakty emfiteuzy – PK]. Od tej pory na wyspie zamieszkali także Polacy. To przemieszanie narodowe jest czytelne jeszcze w 1813 r., jeżeli popatrzy się na listę gospodarzy: prócz Polaków mieszkają tam Marcin (sołtys), Jan, Adam i Jerzy Dallman, Marcin Neyman, Michał Peplan, Daniel Dening,

W 1813 r. we wsi znajdowało się 12 osad. Do czasu powtórnej kolonizacji Kępy Zawadowskiej w dobrach wilanowskich Kępa Okrzewska była największą tutejszą olęderską osadą, liczącą 96 osób. 1/3 mieszkańców nosiła polskie nazwiska – i co uderzające wszyscy z kolonistów byli katolikami. Na podstawie ukazu carskiego z 1864 r. ziemię na własność otrzymywali włościanie we wsi  Kępa Okrzewska (20 osad). Realizacja uwłaszczenia miała miejsce w 1867 r. Mieszkańcom Okrzeszyna przypadł wygon. Włościanie otrzymali prawo połowu ryb w rzece Wilanówce, w miejscach, w których opływała ona otrzymane przez nich grunty. W Kępie Okrzewskiej wspólnotę gruntową stanowiła działka szkolna. Istniejąca tu placówka została przekształcona w gminną szkołę powszechną i działała, aż do drugiej połowy XX wieku.

Dawna szkoła na Kępie Okrzewskiej po przebudowie.

Może ci się także spodobać...