Koniec roku, więc pora na podsumowanie wydarzeń minionego roku. Co miesiąc relacjonowaliśmy je w biuletynach informacyjnych, zgodnie z zamysłem utrwalenia ich jako swoistej kroniki, bowiem funkcja informacyjna mediów społecznościowych jest może i niezwykle szybka, jednocześnie jednak sprawia, że po kilku dniach nie sposób odnaleźć tych wieści i szybko ulegają one zapomnieniu. Jak zawsze kronika wydarzeń podzielona została na działy.
ZABYTKI REGIONALNE
- Zespół dworsko-parkowy w Brześcach prawomocnie wpisany do rejestru zabytków
- Parowozownia kolejki wilanowskiej – wpis uprawomocniony
- Wpisanie mozaiki Krzysztofa Henisza do rejestru zabytków
Prof. Jakub Lewicki, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków, wpisał do rejestru zabytków ruchomych województwa mazowieckiego dekorację ceramiczną autorstwa Krzysztofa Henisza wykonaną w 1964 r. Umieszczona jest na elewacji nieczynnej stacji transformatorowej w Konstancinie-Jeziornie przy ulicy Wierzejewskiego 12a. Postępowanie w tej sprawie wszczęto z urzędu.Wpisana do rejestru dekoracja powstała w 1964 r., została zrealizowana na zamówienie prof. Mariana Weissa, wybitnego ortopedy, pełniącego funkcję dyrektora Stołecznego Centrum Rehabilitacyjnego STOCER w Konstancinie. Kompozycja została wykonana w technice ceramicznej i wypalona najpewniej w podkrakowskiej Spółdzielni Pracy Przemysłu Ludowego i Artystycznego Kamionka. Całe przedstawienie złożone jest z 16 modułów – prostokątnych ceramicznych płyt. Przedstawia sylwetkę ze wspartą o jej lewy bok kulą ortopedyczną i prawą ręką wyciągniętą w górę, w stronę dysku słonecznego. Dekoracja architektoniczna jest zachowanym reliktem związanym z historią zespołu Stołecznego Centrum Rehabilitacji STOCER.
- Działania MWKZ w sprawie zespołu dworsko-parkowego w Turowicach
Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków nakazał przeprowadzenie prac konserwatorskich i robót budowlanych właścicielowi zabytkowego drewnianego dworu należącego do zespołu dworsko-pałacowego w Kawęczynie-Turowicach w gminie Konstancin-Jeziorna. Ich przeprowadzenie ma zapobiec zniszczeniu zabytku. Decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Zespół parkowo-dworski wpisany został w 2016 r. do rejestru – był to wpis ponowny, bo obecnemu właścicielowi udało się sądownie uchylić poprzedni wpis Turowic do rejestru w 2011 roku. Kolejne odwołania utrzymały wpis w mocy, a z inicjatywy MWKZ sprawa zaniedbań znalazła swój finał w Sądzie Rejonowym w Piasecznie, gdzie właściciel zobowiązał się w ramach ugody mediacyjnej do podjęcia działań związanych z ochroną zabytku. Ponieważ działań tych nie podjął, MWKZ wystąpił do Sądu o podjęcie warunkowo umorzonego postępowania, jednocześnie zobowiązując do natychmiastowego podjęcie działań właściciela.
- Wiatrak w Lininie
W 2022 roku przebiegał pierwszy etap prac konserwatorskich wiatraka w Lininie, który objął ściany i dach. Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków przekazał na ten cel 180 tys. złotych. Po zakończeniu tego etapu prac wiatrak prezentuje się jak poniżej.
- Dotacja na remont kościoła
Gminie Konstancin-Jeziorna przyznano 300 tys. zł na rewitalizację kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny przy ul. Józefa Piłsudskiego 54. Konstanciński samorząd na rewitalizację kościoła Wniebowzięcia NMP otrzyma 300 tys. zł. Przedmiotem inwestycji będzie rewitalizacja zabytkowego kościoła Wniebowzięcia NMP w Konstancinie-Jeziorna, który został zbudowany w 1909 r. Planowana rewitalizacja poprawi stan techniczny budowli oraz zabezpieczy uszkodzone części budynku przed dalszą degradacją i negatywnym działaniem wilgoci. Obecnie wewnątrz świątyni na wszystkich ścianach widoczne jest odspajanie materiału budowlanego, uszkodzenia tynków, pęknięcia ścian i łuszczenie się farby. Przewidywany termin zakończenia inwestycji: 31 grudnia 2024.
- Dofinansowanie prac konserwatorskich w Czersku
Pozyskano środki na prace konserwatorskie na Zamku Książąt Mazowieckich w Czersku. Tym razem będą one przeprowadzone na ostatnich kondygnacjach wieży bramnej, gdzie występuje problem z odprowadzeniem wód opadowych. Dotacja w kwocie 392 tys. zł pochodzi z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków – edycji drugiej.
- Rozbiórka oficyny dworskiej w Gołkowie
Niestety były też gorsze wiadomości. 28 lutego dokonano rozbiórki oficyny dworskiej w Gołkowie (budynek z XIX wieku).
- Misterium w Górze Kalwarii niematerialnym dziedzictwem kulturowym
Misterium zostało wyróżnione przez Narodowy Instytut Dziedzictwa wpisem do Krajowego Rejestru Dobrych Praktyk w Ochronie Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. Według konwencji UNESCO “niematerialne dziedzictwo kulturowe oznacza praktyki, wyobrażenia, przekazy, wiedzę i umiejętności – jak również związane z nimi instrumenty, przedmioty, artefakty i przestrzeń kulturową – które wspólnoty, grupy i, w niektórych przypadkach, jednostki uznają za część własnego dziedzictwa kulturowego.
- Głaz odzyskał blask
W Parku Zdrojowym w Konstancinie dokonano renowacji pamiątkowego głazu poświęconego hrabiemu Witoldowi Skórzewskiemu. Został on odnowiony z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Piękna i Zabytków Konstancina im. Stefana Żeromskiego, ze wsparciem finansowym gminy Konstancin-Jeziorna. Głaz pamiątkowy w Parku Zdrojowym – poświęcony hrabiemu Witoldowi Skórzewskiemu, założycielowi Konstancina – ustawiono z inicjatywy Wacława Gąsiorowskiego, znakomitego pisarza i sołtysa osady Konstancin. Odsłonięto go w 1937 r., w czterdziestą rocznicę powstania letniska.Kamień oraz wyryty na nim napis z biegiem lat mocno nadgryzł ząb czasu. Konieczna była jego renowacja. Tego przedsięwzięcia podjęło się Towarzystwo Miłośników Piękna i Zabytków Konstancina im. Stefana Żeromskiego, które otrzymało na ten cel 7 tys. zł z budżetu gminy Konstancin-Jeziorna. Dotacja, przyznana w ramach otwartego konkursu ofert na realizację zadania publicznego, została uzupełniona wkładem własnym Towarzystwa. Prace renowacyjne rozpoczęły się 19 lipca. Realizowane były przez kamieniarza Marcina Nowaka pod nadzorem Piotra Nowickiego, historyka sztuki, i Marka Łukasika, artysty rzeźbiarza.Głaz został m.in. wypoziomowany i wypiaskowany. Odnowiono też napis, a teren wokół utwardzono kostką granitową i żwirem. Można już podziwiać pełny efekt zrealizowanych prac. Jego uroczyste odsłonięcie TMPiZK zaplanowało na 9 września. – Renowacja głazu była ważna ze względów kulturowo-społecznych dla mieszkańców Konstancina-Jeziorny i gości odwiedzających Park Zdrojowy – podkreśla dr n. med. Hanna Winogrodzka-Szaflik, prezes Towarzystwa Miłośników Piękna i Zabytków Konstancina. W trakcie Otwartych Ogrodów, w sobotę 9 września, uroczyście odsłonięto odrestaurowany pomnik-głaz.
W Szkole Podstawowej nr 2 w Konstancinie-Jeziornie odbyła się konferencja upamiętniająca 160 rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego. Szczegółowy program można zobaczyć poniżej:
Poniżej zamieszczono filmowy zapis wydarzenia, w postaci wykładów, które zostały wygłoszone podczas konferencji.
- Premiera książki w KDK
18 lutego 2023 r., godz. 17.00, w Hugonówce odbyła się promocja książki, będącej opracowaniem edytorskim pewnego listu, opracowanego przez prof. Ryszarda Nowickiego. 22 lipca 1876 r., odbył się ślub hrabianki Marii Skórzewskiej, córki Konstancji z Potulickich Skórzewskiej, imienniczki Konstancina, z księciem Michałem Ogińskim. Niedawno odkryty został opis tego wydarzenia sporządzony przez Marię Grzymała-Potulicką, siostrę Konstancji i ciotkę panny młodej. Siedemnasto-stronnicowy list napisany przez autorkę do braci, Włodzimierza i Stanisława Potulickich z Obór, którzy nie mogli uczestniczyć w uroczystości, przetrwał w dobrym stanie w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie. List wraz z opracowaniem został wydany w formie książkowej.
- Nowe wydanie książki Tomasza Lachowskiego
Ukazało się nowe, zmienione wydanie książki Tomasza Lachowskiego. “Konstancin-Jeziorna. Obrazki z przeszłości”. Jest to dwujęzyczne, bogato ilustrowane wydanie, zawierające opowieść o dziejach tutejszych letnisk. Książkę można nabyć w Starej Papierni, Muzeum École de Paris “Villa la Fleur” oraz KDK “Hugonówka”.
- Otwarcie Muzeum Wycinanki
24 czerwca nastąpiło wreszcie długo wyczekiwane otwarcie Muzeum Wycinanki, mieszczącego się w danym Domu Ludowym w Mirkowie. Prócz wystawy poświęconej wycinance, prezentacji części zbiorów gromadzonych przez lata przez zmarłego niedawno Antoniego Śledziewskiego, muzeum prezentuje także zbiory papiernicze związane z dziejami tutejszej Papierni. Zbiory będą rozbudowywane, a od dłuższego czasu tworzone były także liczne materiały multimedialne związane z wycinankarstwem. Pozostaje mieć nadzieję, że zobaczymy na kolejnych wystawach nie tylko stałą ekspozycję, lecz również inne wycinanki. Otwarcie wiązało się z rozmaitymi towarzyszącymi atrakcjami.
- Zamknięcie Muzeum Żeromskiego
31 marca zakończyło działalność Muzeum Żeromskiego, co spowodowane było brakiem funduszy. Niestety problematyczny pozostaje status własności budynku, bowiem Muzeum finansowane było przez gminę Konstancin-Jeziorna. Właścicielem budynku jest warszawski Pen Club, któremu pisarz podarował willę. Gmina nie może w myśl przepisów prawa finansować remontu cudzej własności. W grę wchodzi przejęcie willi przez samorząd i jej odrestaurowanie, na co Pen Club nie bardzo chce się zgodzić, lub wieloletnie użyczenie domu, co również pozwoliłoby gminie Konstancin-Jeziorna go wyremontować. Muzeum otwarte było w trakcie Otwartych Ogrodów i odwiedziło je wielu gości.
- Spotkanie Arche
Teren dawnej Papierni w Mirkowie, wraz z zabytkowym budynkiem Dyrekcji stał się własnością firmy Arche, która ujawniła swoje plany. 19 kwietnia odbyła się konferencja poświęcona m.in. planom rewitalizacji i zagospodarowania tego miejsca, którą urządzono w międzynarodowy dzień ochrony zabytków. Grupa Arche przedstawiła kolejny projekt rewitalizacji i rozwoju terenów dawnej papierni. Na spotkaniu przedstawiono także dzieje papierni (TMPiZK) oraz zabytków Konstancina (KDK).. Sam niezwykle ambitny projekt z jednej strony cieszy, z drugiej wzbudza mieszane uczucia w związku z planowaną rozbudową osiedli mieszkaniowych, co zmieni profil społeczny gminy.
- Uchwała w sprawie obelisku pamiątkowego
W marcu Rada Miejska przegłosowała uchwałę o obelisku z tablicą pamiątkową upamiętniającą społeczność żydowską zamieszkującą gminę Jeziorna. Niestety pozwolę sobie w tym miejscu na smutny komentarz – wygląda na to, iż gminne władze robią wszystko, aby obelisk nie powstał, bowiem mija czwarty rok od zainicjowania działań w tej sprawie, jednakże prowadzone są one na tyle opieszale, iż można uznać, iż jest to działanie celowe. Tym bardziej, iż jak pokazuje przykład kamienia w parku – w tym wypadku rewitalizacja dokonana została bardzo szybko.
Poniżej zamieszczono grafikę prezentującą planowaną lokalizację obelisku oraz treść planowanej tablicy.
- Festiwal filmów Etno
2 i 3 grudnia w Muzeum Wycinanki odbył się drugijuż przegląd filmów etno “Kolędnicy i Kowale”, prezentujący zapis obrzędowości i rzemiosła. Impreza to mocno niszowa, jednak wyszła naprawdę dobrze mimo (a może dzięki) swej kameralności, a filmy oglądane w sali muzealnej mają swój niepowtarzalny klimat.
- Imprezy związane z Urzeczem
Jak co roku zorganizowano szereg imprez, prezentujących bogatą kulturę i dziedzictwo regionu. Jarmark Kultury Urzecza odbywający się w tym roku w dniu 14 maja w Konstancinie-Jeziornie był niezwykle udany. Zainteresowanie nadwiślańskim Urzeczem nie słabnie. Binduga, czyli flisacka przystań nad Jeziorką zorganizowana przez Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział w Czersku cieszyła się bardzo dużym zainteresowaniem, w szczególności specjały Kuchni Urzecza przygotowane przez Magdalenę i Patryka Zduńczyk wraz z rodzinnym wsparciem. Wszystkie występy zespołów ludowych kończyły się rzęsistymi brawami. Wystąpili m.in. młodzieżową grupę Piskorze – Zespół Folklorystyczny z Łukówca, Łurzycanki z Gassów, Sołtysów z Karczewa, Grupę 30+ z Wilanowa, URZECZEni z Czerska i wielu innych.
W sobotę 20 maja Narodowe Centrum Kultury zorganizowało studyjną wizytę na Urzeczu – jako laureatów konkursu #OdkryjSwójSkarb. Gospodarzem wizyty był Patryk Zduńczyk, który zaprezentował nagrodzony projekt “Kuchnia Urzecza”.
Program był bogaty i pozwolił poznać walory Urzecza:
✅ wykład dr. Łukasza M. Stanaszka wyjaśnił skąd się wzięło Urzecze i co je wyróżnia,
✅ spacer przez Górę Kalwarię z dr. Piotrem Rytką odkrył m.in. historię Dworu Cadyka z synagogą i Ratusza Piłata – niegdyś początkowej stacji nabożeństw pasyjnych w Nowej Jerozolimie (pierwotna nazwa miasta) z cenną pietą z XVII w.,
✅ wizyta na zamku w Czersku pozwoliła spróbować specjałów kuchni Urzecza (były m.in. zarzucajka, pierogi z gajdami i z kaszą gryczaną, faszerowana i warkocz drożdżowy z syropem z buraka cukrowego),
✅ na motorówkach miejscowego WOPR przemierzano wody dzikiej Wisły,
✅ na plaży, w urokliwej scenerii Urzecza robiliono wycinanki i haft urzecki.
Całość przygotowałoTowarzystwo Opieki nad Zabytkami Oddział w Czersku
Na początku lipca odbyły się Zielone Świątki, czyli święto Zesłania Ducha Świętego odbyło się nad Wisłą poprzez udział w orszaku rzecznym z Góry Kalwarii do Nadbrzeża i Gassów organizowanym przez Ośrodek Kultury Góra Kalwaria oraz Stowarzyszenie Binduga. Choć wydarzenie początki swe bierze na terenie Konstancina-Jeziorny, gdzie początkowo organizowano je w Gassach, a później w Ciszycy, od kilku lat powtarzane jest w Górze Kalwarii i Nadbrzeżu.
Do portu w Górze Kalwarii dopłynęły w niedzielny poranek drewniane łodzie: galary, krypy, baty, pychówki i szkuty, które zabrały na pokłady zespoły ludowe z naszego regionu, m.in. Łurzycanki, Powsinian, Urzeczonych, Piskorzy, Sołtysów. Każda łódź była tradycyjnie umajona zielonymi gałązkami, które mają uchronić także przez złymi duchami wodnymi. Na łodziach nie zabrakło śpiewu i tańca. Radosny spływ tradycyjnymi łodziami dopłynął do Nadbrzeża, gdzie nad brzegiem Wisły odprawiona została msza święta.
W dniach 16-17 września w Czersku odbyły się tegoroczne EDDK, a tym roku skupione na tradycjach dlisacjich.. Bardzo ciekawa była budowa tratwy przez Bractwo Flisackie w Ulanowie.
TONZ oddział w Czersku miało wkład także w szereg innych imprez organizowanych w Górze Kalwarii i Czersku. Był to Piknik historyczny w Górze Kalwarii. 28 sierpnia na rynku w Górze Kalwarii po godz. 17.00 miała miejsce inscenizacja z udziałem ponad 60 rekonstruktorów. Była to opowieść o utworzonej we Francji Błękitnej Armii generała Józefa Hallera, a przede wszystkim o jej przybyciu na odsiecz Polsce, broniącej się zbrojnie w 1919 r. na kilku frontach. W ulicznym spektaklu wzięli udział rekonstruktorzy z Grupy Rekonstrukcji Historycznej “Kresy”, ze Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej 51. Pułku Piechoty Strzelców Kresowych oraz Stowarzyszenia Grupa Historyczno Edukacyjna “Szare Szeregi”.
Wspomnieć należy także o spacerach jakie po Czersku i Górze Kalwarii prowadził Piotr Rytko. M.im. 22 września w Górze Kalwarii odbył się spacer szlakiem militarnym po Górze Kalwarii, prowadzony przez Piotra Rytko. 7 października odbył się spacer wielokulturowym szlakiem po Górze Kalwarii, zaś 14 października szlakiem kultury żydowskiej. Ostatnim spacerem był zorganizowany pod wspólnym przewodnictwem z Joanną Zwolińską spacer po Czersku w dniu 21 października i 4 listopada spacer po cmentarzu parafialnym.
- Wydarzenia związane z Konstancinem
Tradycyjnie zorganizowano Dni Konstancina oraz Otwarte Ogrody (o naszym Ogrodzie niżej, w części poświęconej działaniom redakcyjnym). Ponadto odbywały się spacery z przewodnikami – Elżbietą Rydel-Piskorską i Wojciechem Guszkowskim. Organizatorem był UMiG. Ponadto organizowano spotkania w ramach Wirtualnego Muzeum Konstancina.
- Zmarł Jerzy Dusza
17 czerwca zmarł Jerzy Dusza, kronikarz Piaseczna. Urodzony 4 sierpnia 1928 roku w Piasecznie Jerzy Dusza to postać niezwykle zasłużona dla miasta. Przez ostatnich 50 lat dokumentował historię Piaseczna, zbierając opowieści jego mieszkańców, a także liczne pamiątki. Te ostatnie przekazał utworzonemu 2004 r. przy Centrum Kultury w Piasecznie Muzeum Regionalnemu, które zresztą zostało powołane do życia z Jego inicjatywy. Zbiory te trafią do tworzącego się obecnie Muzeum Piaseczna. Za swoje zasługi dla budowania tożsamości miasta i utrwalania jego historii otrzymał w 2005 r. tytuł Honorowego Obywatela Gminy Piaseczno
- Pierwsze 10 lat
W styczniu minęło 10 lat od pierwszych publikacji w internecie na blogu, który z czasem przerodził się w obecny portal. Z tej okazji nie świętowaliśmy, sporządziłem małe podsumowanie dostępne w tym miejscu. Jednocześnie zapowiedziałem prowadzenie działalności do co najmniej 2036 r., ale szybko zweryfikowało życie. Więcej na ten temat w nadchodzącym podsumowaniu tego roku, które pojawi się w ciągu kilku dni.
- Otwarte Ogrody
W ramach tegorocznyego festiwalu Otwarte Ogrody redakcja naszego portalu w dniach 9 i 10 września w godzinach 14-17 zaprasiła do ogrodu willi “Maria” w Konstancinie przy ul. Piłsudskiego 50.
W tym roku pokazaliśmy:
– wystawę z okazji 100-lecia RKS “Mirków”
– wystawę o kolejce wilanowskiej i czasach II wojny światowej
– prezentację miniatur Andrzeja Makulskiego
– stare dokumenty, pocztówki, zdjęcia, prasa oraz pamiątki związane z papiernią w Mirkowie
Raz jeszcze dziękujemy gospodarzom, właścicielom willi za gościnę.
- Wystawa na jarmarku świątecznym
Skorzystaliśmy z gościnności Piaseczyńsko-Grójeckiego Towarzystwa Kolei Wąskotorowej, które rozstawiło w parku tor i przypomnieliśmy się z wystawą poświęconą kolejce wilanowskiej.
- Spotkania klubu historycznego
Niestrudzoną działalność prowadził nasz frontman Witold Rawski, orgaznizując spotkania klubu historycznego. W styczniu gościem Andrzej Krzyżanowski, który w fantastyczny sposób opowiedział o swoich doświadczeniach z rekonstrukcją rodzinnego drzewa genealogicznego, 14 lutego sala pękała, bowiem tym razem tematem była opowieść o ludziach Stoceru, którą snuła Małgorzata Czelejewska. W marcu wyświetlono film dokumentalny “Tarzan. Ułan z Zawichostu”. 11 kwietnia opowiedzieliśmy o żydowskiej społeczności w zbliżającą się rocznicę 80 lat od wybuchu powstania w gettcie warszawskim, do którego skierowano Żydów z Jeziorny. 9 maja odbyło się 49 spotkanie Klubu Historycznego prowadzone przez Witolda Rawskiego. Tym razem o filokartystyce (deltiologii) opowiadał moderator Klubu. Było też o pocztówkach konstancińsko-jeziorańsko-skolimowskich. Jubileuszowe 50 spotkanie Konstancińskiego Klubu Historycznego w czerwcu zostało poświęcone przodkom prowadzącego klub Witolda Rawskiego. 8 sierpnia odbyło się spotkanie Klubu Historycznego. W pierwszej częsci Witold Rawski opowiedział o historii uzdrowisk i tężni od czasów starożytnych do współczesności. W drugiej Michał Skoczek zaprezentował odnalezione przez niego materiały archiwalne dotyczące prac geologicznych na terenie Konstancina. Następnie miała miejsce zmiana formuły, na Spotkania z Historią współprowadzone przez Hannę Kaniastą. 12 września odbyło się spotkanie w ramach cyklu “Spotkań z historią” (52) prowadzone przez Witolda Rawskiego. Joanna Giersz interesująco i barwnie opowiadała historię swojej rodziny. W grudniu Jan Strękowski w wielce interesujący sposób opowiadał o rodzinie Witwickich oraz o Panoramie Plastycznej Dawnego Lwowa.
Witold prowadził także nadal działalność edukacyjną, organizował spotkania z młodzieżą, brał udział w spotkaniach Piaseczyńsko-Grójeckiego Towarzystwa Kolejki Wąskotorowej oraz wykłady w ramach uniwersytetu trzeciego wieku.
- Sztetl Jeziorna na Tajwaie
Administrator
