Dokumenty: Dziennik lekcyjny szkoły w Słomczynie 1936/37

Dziś prezentujemy niezwykły dokument w postaci dziennika lekcyjnego klasy VII Szkoły Publicznej w Słomczynie gminy Jeziorna z roku szkolnego 1936/37. Jest to pierwsza część dziennika, prezentująca ogólny plan nauczania w ówczesnym roku szkolnym. Dokument pochodzi ze zbiorów Wojciecha Guszkowskiego.

Szkoła Powszechna w Słomczynie była w tym czasie obok szkoły w Jeziornie drugą gminną szkołą, umożliwiającą naukę w klasie 5 i 6 oraz 7, co stanowiło kres edukacji podstawowej. W II Rzeczpospolitej po odzyskaniu niepodległości dążono do ujednolicenia trzech różnych systemów oświaty. Najważniejszym krokiem była reforma  z 1932 roku, która wprowadziła obowiązek szkolny dla dzieci w wieku 7–14 lat oraz siedmioletnią szkołę powszechną z jednolitym programem nauczania. W szkołach uczono m.in. języka polskiego, historii, geografii, rachunków, przyrody, religii, śpiewu i gimnastyki. Na wsi często działały szkoły jednoklasowe z jednym nauczycielem uczącym kilka roczników (jak w Bielawie) lub czteroklasowe (jak w Łęgu). Lekcje kończono dość wcześnie, aby uczniowie mogli wziąć udział w pracach rolnych. Warunki nauki były trudne – brakowało budynków, podręczników i kadry – jednak nauczyciele odgrywali ważną rolę w wychowaniu obywatelskim i patriotycznym. Dzięki reformom do 1939 roku obowiązek szkolny realizowano w około 90%.

Warto zwrócić uwagę na dwóch ówczesnych nauczycieli – Piotra Szczura, późniejszego wójta gminy w latach 1945-46 i dyrektora Technikum Papierniczego oraz Jana Meistera, zamordowanego w Charkowie w 1940 r., którego imię obecnie nosi szkoła.

Dokument zamieszczono w formie pliku PDF, poniżej zawarto jego opis i transkrypcję. Jest to główna część dziennika, pozostała zawierająca codzienny zapis realizowanych lekcji wymaga dalszego opracowania (red).

Dziennik 1936/37 -plik PDF

Transkrypcja i opis dokumentu

Strona tytułowa (okładka)

Tekst:

Rok szkolny 1936/37
DZIENNIK
Klasa VII

Stan fizyczny: silnie zniszczona okładka, prawdopodobnie tekturowa, z resztkami czarnego papieru ochronnego.
Charakter pisma: odręczny wpis wykonany atramentem.
Wskazuje, że jest to dziennik klasy VII szkoły powszechnej z roku szkolnego 1936/1937.

Strona wewnętrzna tytułowa

Treść:

Okrąg szkolny: warszawski
Powiat: warszawski
Gmina: Jeziorna

6-kl. publ. szkoła powsz.
z polskim językiem nauczania
w Słomczynie

Dziennik na rok szkolny 1936/37
Klasa (V) VII

Opiekun: Wiktor Klemis

Tygodniowy rozkład lekcyj obowiązujący od dnia 1 września 1936 r.

Zawartość:
Klasa VII miała sześciodniowy tydzień nauki (poniedziałek–sobota).
Lekcje zaczynały się o godzinie 8:00, kończyły około 12:00.

Przedmioty:

• Geografia i historia
• Nauka o przyrodzie
• Arytmetyka z geometrią
• Język polski
• Rysunki
• Śpiew
• Religia
• Ćwiczenia cielesne (wychowanie fizyczne)
• Zajęcia praktyczno-techniczne („pr. ręczne”)

Rozkład pokazuje klasyczny program szkoły powszechnej II stopnia z okresu II Rzeczypospolitej.
Przedmioty łączyły elementy kilku dyscyplin (np. geografia z historią). Występuje też nacisk na wychowanie patriotyczne i religijne, zgodny z duchem epoki i programem Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

Podział materjału nauczania”

Nagłówek:

Podział materjału nauczania przyjęty na posiedzeniu Rady Pedagogicznej dnia 23 września 1936 roku.

Nauczyciele i podręczniki (rok szkolny 1936/1937, klasa VII)

Wrzesień 1936 r.

Przedmiot: Geografia (klasa VII, 13 godzin)

Położenie Polski w Europie. Granice: granice naturalne, sąsiedzi, Bałtyk. Przewodnie rysy ukształtowania powierzchni Polski i podział na krainy. Obserwacje meteorologiczne. Państwowy Instytut Meteorologiczny w Warszawie. Wpływ gór i nizin na klimat Polski.
Zależność roślinności i ludności od warunków przyrodniczych.

Przedmiot: Nauka o przyrodzie (klasa VII, 15 godzin)

Budowa roślin i zwierząt, warunki życia, odżywianie, oddychanie. Różnice między roślinami zielnymi a drzewiastymi.
Światło i ciepło słoneczne. Higiena życia w rodzinie i w szkole.

Przedmiot: Arytmetyka z geometrią (klasa VII, 16 godzin)

Obwody, promień, obliczanie długości okręgu, przybliżone obliczanie liczby π.
Obliczanie pól figur geometrycznych, dodawanie i odejmowanie liczb dziesiętnych i ułamków.

Przedmiot: Rysunek

Ćwiczenia w rysunku geometrycznym, zakładanie rysunków farbami wodnymi, kompozycje tematyczne.

Przedmiot: Zajęcia praktyczne

Prace w ogródku szkolnym, obróbka drewna, szycie, reperacje przyborów.
Chłopcy – plan ogrodu szkolnego; dziewczęta – robótki ręczne.

Przedmiot: Śpiew

Opracowanie pieśni: Marsz robotników, Na Mazury, Dzień o Niemcach, Wiązanka pieśni narodowych.

Przedmiot: Ćwiczenia cielesne

Gry i zabawy według wzorów M. Gilewskiej.

Październik 1936 r.

Geografia (VII, 18 godzin)

Gleby, roślinność, przemysł, rolnictwo, hodowla zwierząt. Zróżnicowanie krajobrazu Polski.
Regiony przemysłowe – Śląsk, Zagłębie, Łódź, Warszawa, Pomorze.

Nauka o przyrodzie (VII, 17 godzin)

Zjawiska fizyczne: elektryczność, światło, dźwięk.
Oświetlenie elektryczne, użycie prądu w gospodarstwie domowym.
Higiena pracy, odpoczynek, zdrowie.

Arytmetyka z geometrią (VII, 18 godzin)

Działania pisemne na liczbach dziesiętnych, dodawanie i odejmowanie ułamków zwykłych, wyrażenia arytmetyczne.
Obliczanie wartości wyrażeń liczbowych.

Rysunek (VII, 9 godzin)

Kompozycja plastyczna inspirowana naturą. Rysowanie domu, mostu, wiejskiego krajobrazu.

Zajęcia praktyczne (VII, 19 godzin)

Robótki szydełkowe, prace z włóczki, wykonywanie elementów wyposażenia szkolnego.
Chłopcy – oprawa książek.

Śpiew (VII, 9 godzin)

Pieśni: Hej Mazury, Piosenka o Belinie, Hymn harcerski.

Ćwiczenia cielesne (VII, 9 godzin)

Gry i zabawy ruchowe według wzoru A1 (ćwiczenia gimnastyczne i biegi).

Październik – język polski i religia

Religia (VII, 8 godzin)

do czasów Nowego Testamentu – katechizm i przypowieści ewangeliczne.

Język polski (VII, 29 godzin)

Czytanki: Zdobycie sera, Uczciwość naszego mundurka, Za płotkiem, Siostra, Słowiańska bajka, Siewca dobra.
Wiersze: Pan Jezus chodzi po świecie, Lekarz, O Wiedzy patrz…
Gramatyka: zdanie i jego części, rodzaje zdań.
Ćwiczenia z pisowni, dyktanda, wypracowania.

Listopad 1936 r.

Geografia (VII, 16 godzin)

Góry Polski, Tatry, Sudety, Karpaty. Znaczenie gór dla klimatu i gospodarki.
Rzeki i jeziora, systemy wodne, dorzecza Wisły i Odry.
Życie ludności w górach, praca górników, pasterstwo, przemysł.

Nauka o przyrodzie (VII, 16 godzin)

Zjawiska elektryczne, obwody, baterie, przewodniki.
Zastosowanie elektryczności w gospodarstwie domowym.
Ogrzewanie i oświetlenie mieszkań. Higiena życia codziennego.

Arytmetyka z geometrią (VII, 16 godzin)

Mnożenie i dzielenie liczb dziesiętnych, ułamków zwykłych i dziesiętnych.
Zastosowanie działań na liczbach w obliczeniach praktycznych.
Opis i rysunek prostych figur geometrycznych.

Rysunek (VII, 8 godzin)

Z pamięci – narzędzia rolnicze; z natury – dom, stodoła, most.
Ilustracja do powieści lub czytanki.

Zajęcia praktyczne (VII, 15 godzin)

Dziewczęta: robótki ręczne – wyszywanie, haftowanie, prace z włóczki.
Chłopcy: oprawa książek i naprawa pomocy szkolnych.

Śpiew (VII, 8 godzin)

Pieśni: Jakem marzył, Przybyli ułani, Warszawianka.
Utrwalanie znanych pieśni narodowych.

Ćwiczenia cielesne (VII, 8 godzin)

Zabawy ruchowe i gry według wzoru A3 (ćwiczenia rytmiczne, gimnastyka poranna).

Religia (VII, 8 godzin)

do czasu nauczania Chrystusa – katechizm, przypowieści ewangeliczne.

Język polski (VII, 20 godzin)

Czytanie: Wyprawa na śnieg, Z jednego gniazda, Wojenne imiona, Przyjaciele, Katarynka, Latawiec.
Wiersze: Boisko, Błogosławieni, Mówili smutek.
Gramatyka: równoważniki zdań, zdania bezpodmiotowe.
Pisanie wypracowań i dyktand, utrwalanie ortografii.

Grudzień 1936 r.

Religia (VII, 6 godzin)

Opracowanie katechizmu: „Zaloty i kary Boże”. Nauka od strony 313 do końca części o Matce Bożej.

Język polski (VII, 15 godzin)

Czytanie głośne i ciche odpowiednio dobranych czytanek: „Śmierć Daniela”, „W pracowni krawieckiej”, „Savoir vivre”, „Sosna”.
Wiersze okolicznościowe: „Aniołek Ty”, „Jasne Słonko”, „Przed sądem”.
Ćwiczenia związane z Bożym Narodzeniem.
Gramatyka: odmiana nazwisk, zdania równoważne, części mowy, pisownia nazw własnych.
Ortografia: utrwalanie poprawnej pisowni wyrazów z „ó” i „rz”.

Geografia (VII, 12 godzin)

Rodzaje i rozmieszczenie dróg i szlaków w Polsce: wodne, kolejowe i lądowe.
Przykłady z Gdyni, Warszawy i Katowic.
Znaczenie szlaków dla rozwoju handlu i przemysłu.
Główne porty: Gdynia, Gdańsk, Hel.
Znaczenie komunikacji kolejowej i drogowej.

Nauka o przyrodzie (VII, 12 godzin)

Siły przyrody: wiatr, woda, słońce.
Budowa ciała człowieka — układ oddechowy i krwionośny.
Higiena oddychania, powietrze i jego czystość.
Choroby układu oddechowego — przeziębienia, grypa, zapalenie płuc.
Środki zapobiegawcze.

Arytmetyka z geometrią (VII, 12 godzin)

Obliczenia dotyczące wielkości jednorodnych.
Wykresy, rysowanie diagramów i słupków.
Procenty, obliczanie części i całości, porównania wartości.

Rysunek (VII, 6 godzin)

Z pamięci – środki lokomocji, pojazdy i maszyny.
Narzędzia rolnicze i przemysłowe.

Zajęcia praktyczne (VII, 12 godzin)

Dziewczęta – robótki ręczne: bluzki i elementy garderoby.
Chłopcy – oprawa książek, pomoc w pracowniach szkolnych.

Śpiew (VII, 6 godzin)

Pieśni: „Jakem marzył”, „Przybyli ułani”, „Warszawianka”.
Kolędy i pieśni świąteczne.

Ćwiczenia cielesne (VII, 5 godzin)

Nauka jazdy na łyżwach, zabawy na śniegu.

Styczeń 1937 r.

Religia (VII, 6 godzin)

Nauka katechizmu od części V do VII – przypowieści ewangeliczne, obowiązki chrześcijanina.

Język polski (VII, 15 godzin)

Czytanie: „Służba pracy”, „Kwartet wioski”, „W szpitalu”, „Stara pieśń”, „Śmierć porucznika”.
Wiersze: „Klej Siewcze”, „Hołd Opiekł” (Kołłątaj), „Śmiech Pułkownika”.
Gramatyka: zdania złożone, zaimek, przymiotnik, przysłówek.
Ćwiczenia w pisaniu, dyktanda i opisy.
Ortografia: pisownia nazw geograficznych i imion.

Geografia (VII, 12 godzin)

Wzniesienia Polski i ich znaczenie dla gospodarki.
Ukształtowanie terenu — niziny, wyżyny, kotliny.
Główne rzeki i jeziora.
Wpływ ukształtowania na klimat i roślinność.

Nauka o przyrodzie (VII, 12 godzin)

Higiena pracy, ruch i znaczenie ćwiczeń fizycznych.
Pierwsza pomoc przy zranieniach.
Opieka nad chorymi, higiena rąk i skóry.

Arytmetyka z geometrią (VII, 12 godzin)

Plan domu i gospodarstwa, rysunki techniczne, miary powierzchni.
Obliczenia powierzchni prostokątów i kwadratów.
Ułamki dziesiętne i działania pisemne.

Rysunek (VII, 6 godzin)

Rysunki z natury – karmniki dla ptaków, drzewka, studnia.
Ćwiczenia w cieniowaniu i proporcjach.

Zajęcia praktyczne (VII, 12 godzin)

Dziewczęta – szycie fartuszków.
Chłopcy – oprawa książek i pomoc w nauce młodszych klas.

Śpiew (VII, 7 godzin)

Pieśni: „Wista”, „Na Wartę”. Utrwalenie pieśni patriotycznych.

Ćwiczenia cielesne (VII, 5 godzin)

Nauka jazdy na łyżwach, ćwiczenia zimowe, zabawy na śniegu.

Luty 1937 r.

Religia (VII, 7 godzin)

Nauka od przypowieści o miłosiernym Samarytaninie do przypowieści o synu marnotrawnym.
Katechizm – obowiązki chrześcijanina wobec Boga i bliźnich.

Język polski (VII, 18 godzin)

Czytanie: „Bielny muzykanci”, „Kwiat głodującego”, „Wojna w gminie”, „Buty dziadka”, „Mania Jaula”.
Wiersze: „Była droga”, „Raduję się sercem”.
Gramatyka: encyklopedia języka – rzeczownik, deklinacja, przymiotnik, liczebnik, zaimek.
Ćwiczenia w pisaniu i wypracowaniach.
Pisanie listów, zaproszeń, opisów.

Historia (VII, 15 godzin)

Prezydent Rzeczypospolitej, Sejm i Senat.
Podział administracyjny Polski.
Zadania władz państwowych i obywateli.
Obrona narodowa, Wojsko Polskie, granice i sąsiedzi.
Obowiązki ucznia wobec Ojczyzny.

Luty 1937 r.

Nauka o przyrodzie (VII, 13 godzin)

Schorzenia człowieka. Przeziębienia, ochrona organizmu przed chorobami.
Higiena jamy ustnej, skóry i zębów.
Higiena codzienna, prawidłowy sen i odżywianie.
Znaczenie powietrza i światła dla zdrowia.
Wpływ pracy fizycznej i ruchu na człowieka.
Higiena odzieży i obuwia.
Zachowanie czystości w mieszkaniu i miejscu nauki.

Arytmetyka z geometrią (VII, 14 godzin)

Czytanie planów zabudowań.
Wielkości równe i odwrotnie proporcjonalne.
Zastosowanie proporcji do rozwiązywania zadań.
Ćwiczenia w rysowaniu planów gospodarstw.

Rysunek (VII, 7 godzin)

Rysunek z wyobraźni: półki, szyldy reklamowe.
Z pamięci: budynki gospodarskie.

Zajęcia praktyczne (VII, 15 godzin)

Dziewczęta – krojenie i szycie bluzki.
Chłopcy – oprawa książek, pomoc w nauce młodszych uczniów.

Śpiew (VII, 7 godzin)

Pieśni: „Od Bystron czarny las”, „Czarna godzina”, „Pieśń żołnierzy”.

Ćwiczenia cielesne (VII, 8 godzin)

Gry i zabawy zimowe, ćwiczenia na śniegu.
Jazda na sankach i nartach.

Marzec 1937 r.

Religia (VII, 6 godzin)

Nauka o sakramentach świętych.
Obowiązki chrześcijanina wobec Boga i bliźniego.
Katechizm: od przypowieści o faryzeuszu do nauki o Zmartwychwstaniu Pańskim.

Język polski (VII, 17 godzin)

Czytanki: „Pieśń legionowa”, „Chora Berenta”, „Sztandar”, „Zemsta Andrzeja Bobera”,
„Pan Rzepliński i pan Kubik”, „Daleko i blisko”, „Import i eksport”, „Pływający Krzyż”,
„Polacy w Poznaniu”.
Wiersze: „Powrót Taty”, „Choroba i trud”.
Ćwiczenia w pisaniu: notatki, podania, wypracowania.
Gramatyka: zdania złożone, przydawki, okoliczniki, przypadki.
Biografia Mickiewicza, fragmenty z „Pana Tadeusza”.

Opracowanie:
W marcu realizowano obszerny blok patriotyczny — pieśni, opowiadania i czytanki o pracy i walce Polaków. Gramatyka łączyła się z praktyką pisania tekstów użytkowych.

Historia (VII, 13 godzin)

Organizacje społeczne i państwowe: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, LOPP, PCK, harcerstwo.
Obowiązki obywateli wobec państwa.
Obrona cywilna i wojskowa.
Znaczenie pracy i nauki dla rozwoju ojczyzny.

Geografia (VII, 14 godzin)

Sieć dróg, kolej, gospodarka wewnętrzna kraju.
Obliczanie odległości, rodzaje miar.
Przemysł, rolnictwo, handel, komunikacja.

Nauka o przyrodzie (VII, 14 godzin)

Czystość i zdrowie ciała.
Znaczenie ruchu na świeżym powietrzu.
Ochrona wzroku i słuchu.
Wpływ pracy umysłowej i fizycznej na zdrowie.

Arytmetyka z geometrią (VII, 14 godzin)

Utrwalanie pojęcia procentu.
Obliczanie odsetek i zysków.
Powtórzenie figur geometrycznych.

Rysunek (VII, 7 godzin)

Rysunek z pokazem – barcie wiosenne, martwa natura, ozdoby świąteczne.
Zajęcia: zdobienie pisanek.

Zajęcia praktyczne (VII, 11 godzin)

Dziewczęta – szycie spódnic gimnastycznych.
Chłopcy – oprawa książek, naprawa pomocy szkolnych.

Śpiew (VII, 9 godzin)

Opracowanie pieśni: „Wyprawa na zuchy”, „Powrót żeglarza”.

Ćwiczenia cielesne (VII, 4 godziny)

Ćwiczenia i gry ruchowe na świeżym powietrzu.

Kwiecień 1937 r.

Religia (VII, 8 godzin)

Okres soboru Jerozolimskiego i nauka o Kościele.
Przypowieści o miłosierdziu i przebaczeniu.

Język polski (VII, 22 godziny)

Czytanki: „Kwiaciarnia Wileńskich”, „Wielki Kwiat”, „Emigranci w Kazaniu”,
„Zosia wybiera się w świat”, „Koncert nad koncertami”.
Gramatyka: Strony czasownika, postać niedokonana i dokonana, przysłówek.
Ćwiczenia stylistyczne – opracowanie krótkiego życiorysu własnego.
Gwary: Mazowsze.

Geografia (VII, 14 godzin)

Zjawiska atmosferyczne – temperatura, wiatr, opady.
Znaczenie Słońca dla życia na Ziemi.
Klimat Polski, pory roku, wpływ przyrody na życie człowieka.

Nauka o przyrodzie (VII, 14 godzin)

Czynniki wpływające na zdrowie: odżywianie, powietrze, światło, ruch.
Wpływ alkoholu i nikotyny na organizm.
Znaczenie pracy fizycznej.
Ochrona przyrody.

Arytmetyka z geometrią (VII, 14 godzin)

Obliczanie odsetek i kapitału.
Powtórzenie pojęć geometrycznych – pola powierzchni i objętość.
Zadania praktyczne.

Rysunek (VII, 9 godzin)

Ilustracje do powiastek.
Rysunek na podstawie opisu – salon kilkunastoosobowy.
Kompozycje tematyczne.

Zajęcia praktyczne (VII, 18 godzin)

Dziewczęta – szycie bielizny dziecięcej, prace w ogródku szkolnym.
Chłopcy – oprawa książek, pomoc nauczycielowi.

Śpiew (VII, 9 godzin)

Pieśni: „Wiosna przyszła”, „Na łąkach kwitną kwiaty”, „W dzień urodzin króla”.
Ćwiczenia głosowe.

Ćwiczenia cielesne (VII, 8 godzin)

Gry i zabawy wiosenne, ćwiczenia z przyborami.
Przygotowanie do zawodów szkolnych.

Maj 1937 r.

Religia (VII, 9 godzin)

Parafialne święta i uroczystości w maju.
Modlitwy maryjne i nabożeństwa ku czci Matki Bożej.

Język polski (VII, 15 godzin)

Czytanki: „Cmentarz na Rossie”, biografia J. Słowackiego, fragmenty Balladyny, „Skąd się wzięło Królestwo Polskie”,
„Nad Gopłem”, „Szumią jodły” (Miłkowskiego), „Polonia”, „O tym, co nigdy nie niszczeje”,
„Na południowym słońcu”, H. Sienkiewicza „Trylogia”, „Kiedy kwitnie wiosna”, „Gdzie jest Polska?”.
Gwary: Krakowskie.
Gramatyka: zdanie złożone współrzędnie, podrzędnie i złożenia z imiesłowem.
Ćwiczenia w pisaniu – opisy wiosny i wspomnienia z dzieciństwa.

Opracowanie:
Maj upłynął na poznawaniu polskich pisarzy romantycznych i narodowych. Uczniowie ćwiczyli analizę tekstów patriotycznych i przyrodniczych, utrwalając umiejętność pisania zdań złożonych.

Historia (VII, 14 godzin)

Gospodarka narodowa. Przemysł i rzemiosło.
Organizacje zawodowe i opieka państwa nad pracą.
Ubezpieczenia społeczne, obowiązki obywatelskie wobec państwa.
Komunikacja i handel.
Wychowanie obywatelskie i etyka pracy.

Opracowanie:
Tematy historyczne skupiały się na gospodarce II Rzeczypospolitej i zadaniach państwa wobec obywateli. Uczniowie poznawali pojęcia pracy, ubezpieczeń i obowiązków społecznych.

Nauka o przyrodzie (VII, 15 godzin)

Mikroorganizmy i bakterie.
Działalność bakterii pożytecznych i szkodliwych.
Znaczenie bakterii dla człowieka i środowiska.
Higiena żywności i czystości.

Arytmetyka z geometrią (VII, 16 godzin)

Widomości o podziałach, zobowiązaniach, obliczeniach i rachunkach.
Kalkulacja i kontrola wydatków.
Ćwiczenia praktyczne w rachunkach pieniężnych.

Rysunek (VII, 6 godzin)

Rysunek z pokazem: kwiaty.
Rysunek z wyobraźni: sad, kwitnące drzewa, projekt klombu.
Prace plastyczne w ogródku szkolnym.

Zajęcia praktyczne (VII, 16 godzin)

Dziewczęta – szycie sukienki letniej, prace w ogródku szkolnym.
Chłopcy – konserwacja mebli i sprzętu szkolnego.

Śpiew (VII, 8 godzin)

Pieśni: „Wiosna cicha”, „Śnieżka i rzeka”, „Kiedy ja pójdę w dal”.

Ćwiczenia cielesne (VII, 4 godziny)

Gry i zabawy według wzoru nr 6 – nauka pływania.

Czerwiec 1937 r.

Religia (VII, 6 godzin)

Okres Zielonych Świąt – Duch Święty, Kościół powszechny.
Praca nad sobą, obowiązki chrześcijańskie.
Powtórzenie materiału rocznego.

Język polski (VII, 14 godzin)

Nobliści polscy – Władysław Reymont, Stefan Żeromski.
„Z ziemi Chełmińskiej”, „Chłopi”, „Cztopoda” (humoreska).
„Nad Sopotą” – Jan Kasprowicz.
Gramatyka: stopniowanie przymiotników, przydawka, orzeczenie.
List w związku z problemami życia codziennego.
Utrwalenie zasad ortografii.

Historia (VII, 12 godzin)

Opieka nad obywatelami państwa poza jego granicami.
Repatriacja Polaków
Wycieczka do stacji doświadczalno-rolniczej w Łęgowej.

Nauka o przyrodzie (VII, 12 godzin)

Choroby zakaźne i sposoby ich zapobiegania.
Higiena i środki profilaktyki zdrowotnej.
Rehabilitacja powojenna i znaczenie higieny społecznej.

Arytmetyka z geometrią (VII, 12 godzin)

Zadania praktyczne i podsumowanie roku.
Powtórzenie z geometrii i rachunków pieniężnych.

Rysunek (VII, 6 godzin)

Rysunek z pamięci – typy ulic i parki.
Rysunek z natury – szkice terenowe.

Zajęcia praktyczne (VII, 12 godzin)

Dziewczęta – haftowanie serwetek.
Chłopcy – konserwacja mebli i sprzętu szkolnego.

Śpiew (VII, 6 godzin)

Pieśni: „Nad błękitną rzeką”, „Na słonecznym wzgórzu”, „Maryjo, do Ciebie wołam”.

Ćwiczenia cielesne (VII, 6 godzin)

Zabawy i gry na świeżym powietrzu, pływanie, ćwiczenia rytmiczne.

Wojciech Guszkowski

W latach 1979-2025 nauczyciel historii szkół podstawowych na terenie gminy Konstancin-Jeziorna, wychowawca, organizator, przewodnik, instruktor harcerski, twórca uczniowskiego klubu turystycznego „Traper”.