W “Roczniku lekarskim Rzeczpospolitej Polskiej na rok 1948 zawierającym spis lekarzy, lekarzy dentystów i farmaceutów oraz wykaz najważniejszych uzdrowisk polskich” wydanym w 1949 r. znalazło się 14 nazwisk pracowników służby zdrowia z naszej gminy. Podane tam dane uzupełniłem własnymi informacjami.
LEKARZE
Walenty Antoni Dębski, mjr, neurolog, psychiatra (ur.15.02.1894 r. Rosławl, gub. smoleńska – dyplom 1919 r.), przyjmował: Konstancin, ul. Matejki 10
Dr Dębski w marcu 1939 r. znajdował się w obsadzie personalnej 3 Szpitala Okręgowego w Grodnie jako starszy ordynator oddziału nerwowego. We wrześniu 1939 r. był szefem szpitala polowego nr 331 przy 33 Dywizji Piechoty.
Karolina Gimbuttowa z d. Adamska, dr wszech nauk lekarskich (ur. 1899 r. Hołta – dyplom 1930 r. – zmarła w 1988 r. Olsztyn), przyjmowała: Konstancin, ul. Warszawska 3
Kazimierz Jan Klein, ginekolog, choroby kobiece (ur. 1898 – dyplom 1922), przyjmował: Chylice, ul. Pańska 20
Zofia Lidmanowska, dr wszech nauk lekarskich (ur. 1916 – dyplom 1945), przyjmowała: Chylice, ul. Słowackiego 7
Ludwik Maliszewski, dr wszech nauk lekarskich (ur. 1883 – dyplom 1913), przyjmował: Konstancin, Szpital św. Ducha
Zofia Maria Bronisława Maternowska, choroby dzieci (ur. 1900 – dyplom 1928), przyjmowała: Klarysew, dom ks. Boduena
Zofia Migdalska-Romaniuk, hematolog (ur. 1912 – dyplom 1938), przyjmowała: Konstancin, ul. Skargi 10. Jedna z pionierek w skali świata przetaczania szpiku, będącego wstępem do przeszczepu szpiku. Pracowała w latach 50. XX w. w Klinice Pediatrii Akademii Medycznej w Warszawie.
Zofia Migdalska
Stefan Miłodrowski, dr wszech nauk lekarskich
Stefan Rajmund Wojciech Miłodrowski urodził się w Warszawie 31 sierpnia 1887 r. Dyplom lekarza uzyskał w 1904 r. Był przede wszystkim dentystą, ale zajmował się także chorobami wewnętrznymi. Służył w armii rosyjskiej (otrzymał order św. Stanisława 2 i 3 stopnia, order św. Anny 2 stopnia, order św. Anny z mieczami 3 stopnia), następnie został żołnierzem “żelaznej” II Brygady Legionów Polskich pod dowództwem płk. Józefa Hallera, z którą znalazł się w II Korpusie Polskim w Rosji. Tutaj Miłodrowski został szefem sanitarnym korpusu. W 1918 r. pod Kaniowem dostał się do niewoli niemieckiej.
W odrodzonym Wojsku Polskim został awansowany na stopień pułkownika ze starszeństwem z dniem 1.06.1919 r. Wówczas jego oddziałem macierzystym była Kompania Zapasowa Sanitarna Nr 2. Od przełożonych otrzymał opinię, w której stwierdzono, że jest oficerem […] o wysokim poczuciu obowiązku, niezmordowanie pilny i energiczny, pełni służbę z całem poświęceniem i bardzo dobrym wynikiem. Organizował i uzupełniał rychło zakłady i formacje sanitarne przerzucane na front i kierował wykształceniem pododdziału sanitarnego dla formacji tyłowych i frontowych.
Ogłoszenie z “Ilustrowana Republika” z 1929 r.
Od stycznia 1920 r. pełnił funkcję zastępcy szefa sanitarnego Dowództwa Okręgu Generalnego Kielce. W latach 1922 – 1926 zajmował stanowisko dowódcy IV Batalionu Sanitarnego w Łodzi. W 1927 r. został mianowany szefem sanitarnym DOK nr IV. Funkcję tę pełnił do 1930 r. Kontynuuję w tym czasie także prywatną praktykę lekarską. Jest jednym z wielu lekarzy specjalistów, którzy otworzyli pierwszą w Łodzi Lecznicę Lekarzy Specjalistów, mieszczącą się przy ul. Piotrkowskiej i ul. Zachodniej. Miłodrowski przyjmował w niej jako lekarz dentysta. W latach 1933 – 1934 r. pełnił funkcję dyrektor szpitala Ubezpieczalni Społecznej im. I. Mościckiego (dziś Szpital im. Norberta Barlickiego w Łodzi). W późniejszych latach pracował jako lekarz Ubezpieczalni Społecznej w Łodzi i w 1938 r. pełnił przez krótki czas ponownie obowiązki dyrektora szpitala im. I. Mościckiego. Jednocześnie Miłodrowski był przewodniczącym Związku Hallerczyków na terenie województwa łódzkiego. Działał aktywnie także w Polskim Towarzystwie Społecznym Lekarzy w Łodzi i w 1939 r. został jego wiceprezesem.
Losy Stefana Rajmunda Wojciecha Miłodrowskiego w czasie II wojny światowej nie są mi znane. Po wojnie przyjmował w Jeziornie na ul. ks. biskupa Wincentego Tymienieckiego 6. Zmarł po 1948 r. Nie udało się ustalić dokładnej daty oraz przyczyny śmierci. Odznaczony był Krzyżem Walecznych.
Jadwiga Pająkowa, ginekolog, choroby kobiece (ur. 1902 – dyplom 1926), przyjmowała: Klarysew
Stefan Pająk
Żona Stefana Pająka (ur. 2 września 1894 r. w Zwoleniu – zamordowany między 20 a 22 kwietnia 1940 r. w Katyniu) – lekarza internisty, podporucznika rezerwy Wojska Polskiego, kawalera Krzyża Walecznych. Po uzyskaniu dyplomu lekarza w 1925 r., został kierownikiem Ubezpieczalni Społecznej w Mirkowie. Wraz żoną, również lekarzem, leczył mieszkańców Mirkowa, Porąbki i okolicznych wsi. W 1936 r. był lekarzem naczelnym Podobwodu nr 5 w Jeziornie Obwodu Leczniczego nr 5 (zamiejskiego) Ubezpieczalni Społecznej w Warszawie.
Zofia Paszkiewicz, epidemiolog (ur. 1898 – dyplom 1930), przyjmowała: Skolimów, Willa Pabita (sic!), zapewne chodzi o Tabitę.
Stanisław Sańczuk, dr wszech nauk lekarskich (ur. 1908 – dyplom 1939), przyjmował: Jeziorna Fabryczna , Mirków
LEKARZE-DENTYŚCl
Maria Kazimiera Dworakowska (ur. 1894 – dyplom 1915), przyjmowała: Skolimów, ul. Kościelna 4
FARMACEUCI
Halina Konieczna (ur. 1915 – dyplom 1937), Konstancin, ul. Warszawska 9
Maria Ludwika Pawlikowska (ur. 1891 – dyplom 1935), Konstancin, ul. Jagiellońska 28
Na koniec kilka uwag wydawców:
[…] Nawiązanie treści „Rocznika” do tomów poprzednich [1936, 1938] jest w chwili obecnej niemożliwe. Aby uzyskać dokładny obraz przemian, jakie nastąpiły w stanie liczebnym polskiej służby zdrowia należałoby podać dokładne spisy osób zamordowanych przez Niemców, listę zmarłych i zaginionych i listę osób, które od roku 1939 ukończyły studia lekarskie, farmaceutyczne i dentystyczne. Jest to jeszcze niemożliwe, gdyż straty są tak wielkie i tak trudne do ujęcia, że sprawa ta wymaga długiej i żmudnej pracy. […]
Spisy osobowe zostały opracowane na podstawie kart rejestracyjnych personelu służby zdrowia, znajdujących się w Ministerstwie Zdrowia. Należy nadmienić , że karty rejestracyjne były pisane przeważnie odręcznie i nieraz bardzo nieczytelnie, tak że w „Roczniku” mogą się zdarzyć pomyłki w brzmieniu nazwisk , w dacie urodzenia lub uzyskania dyplomu. Porównano wszystkie nazwiska ze spisami, ogłoszonymi w “Roczniku Lekarskim Rzeczypospolitej Polskiej na rok 1936 i na rok 1938″ oraz „Urzędowym spisie lekarzy, lekarzy-dentystów i farmaceutów” wydanym w roku 1939. W tych materiałach nie można było sprawdzić nazwisk osób, które ukończyły studia po roku 1939. Wiele adresów poprawiono według list ogłoszonych przez Izby Lekarskie w czasopiśmie „Służba Zdrowia” (do nr 4 z 1948 r.).
Historyk wojskowości i starożytności, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Wieloletni pracownik wydawnictw książkowych (m. in. kierownik redakcji historii działu encyklopedii i słowników PWN), prasowych, ostatnio pracownik naukowy Wojskowego Biura Badań Historycznych, w latach 1981-89 redaktor, wydawca, wykładowca i aktywny działacz podziemia solidarnościowego. Od ćwierć wieku mieszkaniec Skolimowa, prowadzący Konstanciński Klub Historyczny.
