Po długiej przerwie, krótki wpis, spowodowany zamieszczeniem na portalu fotografii rzekomo przedstawiającej milicję utworzoną w Jeziornie rok po odzyskaniu niepodległości.
Powyższe zdjęcie (tym razem w lepszej jakości) pochodzi z jednej z najważniejszych monografii dotyczących historii regionu, czyli „Studiów i materiałów do dziejów Piaseczna i powiatu piaseczyńskiego”, które zostały wydane w 1973 roku pod redakcją Jerzego Antoniewicza, choć on sam zmarł już w 1970 roku. Nie mam pojęcia, jaki wpływ na treść artykułów miał wówczas redaktor naukowy tego obszernego opracowania, jednakże o znajdujących się tam pułapkach dotyczących powstania styczniowego już kiedyś wspominałem (tutaj). Jak widać monografia ta po upływie niemal pół wieku zaczyna coraz bardziej trącić myszką i wydaje się, że wielkimi krokami zbliża się czas, kiedy powinno powstać kolejne opracowanie naukowe uwzględniające najnowsze badania i ustalenia dotyczące historii regionu.
Wspomniana fotografia została zamieszczona jako dodatek do artykułu Benona Dymka (wówczas doktora historii, a obecnie profesora doktora habilitowanego) zatytułowanego „Z dziejów ruchu robotniczego w Jeziornie do 1939 r.” I chociaż została podpisana jako „Oddział Milicji Ludowej w Jeziornie w 1919 r.”, to w rzeczywistości przedstawia ona w mieszkańców pobliskiego Piaseczna tworzących Straż Obywatelską, zorganizowaną „dla czuwania nad porządkiem i bezpieczeństwem publicznem, do czasu objęcia tych funkcyj przez władze polskie”. Nie wiemy kto personalnie podpisywał fotografie i przydzielał je do poszczególnych artykułów, jednak jako źródło (wykonawcę) materiału ilustracyjnego podano między innymi Towarzystwo Przyjaciół Piaseczna, Zakład Fotograficzny – E. Renau i Komitet Fabryczny PZPR przy WZP w Jeziornie. Chociaż oficjalnym wydawcą było Państwowe Wydawnictwo Naukowe, to zgodnie z informacją zawartą w książce, „publikacja została wydana staraniem Towarzystwa Przyjaciół Piaseczna z funduszów Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Piasecznie”.
Co ciekawe, z podpisaniem osób uwiecznionych na zdjęciu nie było większych problemów kilka lat później, kiedy na postawie zachowanych materiałów i pamięci starszych strażaków odtwarzano zaginioną Kronikę Ochotniczej Straży Pożarnej w Piasecznie zapoczątkowaną zapewne w 1903 roku. Zgodnie z zamieszczonymi tam opisami na koniach siedzą Wojciech Dąbrowski (w hełmie i mundurze strażackim) oraz naczelnik straży w latach 1916-1926 Wacław Kaun, pierwszy burmistrz Piaseczna po odzyskaniu niepodległości. W pierwszym rzędzie stoją od lewej strony Jan Peczat, Wincenty Kaniewski, Stanisław Starczewski, dwóch braci Szymańskich, Jan Marciniak, Tomasz Ruszkiewicz i nieznany z nazwiska legionista, który przyczynił się do rozbrojenia przebywających w Piasecznie Niemców.
Ta i dwie inne niezmiernie ważne dla historii Piaseczna fotografie zostały zapewne wykonane 12 listopada, kiedy to pod eskortą strażaków odprowadzono na stację kolejki wąskotorowej kilkudziesięciu rozbrojonych dzień wcześniej Niemców i wysłano ich do Warszawy. Więcej o samych wydarzeniach z listopada napisał w nieco zbeletryzowanej formie jeden z autorów wydanej w latach trzydziestych monografii Piaseczno miasto królewskie i narodowe 1429-1933, poświęcając tematowi kilka kolejnych stron.
Na następnej zachowanej fotografii uwieczniono uzbrojonych piaseczyńskich strażaków w mundurach i hełmach w otoczeniu licznie zgromadzonych mieszkańców miasta. W tle dworzec kolejki wąskotorowej w Piasecznie, a nie w Mogielnicy jak to w jednej ze swoich książek dotyczących historii tejże kolejki opisał niegdyś Bogdan Pokropiński („wiec ludności na stacji Mogielnica z okazji odzyskania niepodległości), być może dlatego, iż budynek został później przebudowany i wygląda obecnie nieco inaczej. Zresztą budowane przy torach budynki dworcowe były do siebie bardzo podobne.
I jeszcze na koniec, jeśli ktoś jest zainteresowany historią Ochotniczej Straży Pożarnej w Piasecznie, to z okazji zbliżającej się gwiazdki, mam do oddania w dobre ręce kilka egzemplarzy książki “115 lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Piasecznie”.
historyk, absolwent Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Autor książki „Ślady działań wojennych z września 1939 roku w Piasecznie, Konstancinie i okolicy”, Konstancin 2014.
Kontakt z autorem – chyliceiokolice@gmail.com
